پیام علامت روی پرچم هند

پیش از همه چیز میخواهم اینجا شکل پرچم هند را برای کسانیکه آنرا نمیشناسند یا ندیده اند یا دیده اند و فراموش کرده اند که چگونه و به چه شکل است، در تصویر زیر نشان دهم.

این پرچم سه رنگ که رنگهای نخستین آن سپید و قرمز و سبز بودند، اولین بار در سال 1906 به نشانه اعتراض در برابر خواست جدا کردن بنگال از هند بر روی زمین فرش گردید و بر روی آنها بزبان پارسی (زبان پارسی های هند) شعارهایی نوشته بودند.

این پرچم به شکل بالا، بطور رسمی در روز بیست و دوم جولای سال هزار و نهصد و چهل و هفت میلادی به تصویب اکثریت قریب به اتفاق نمایندگان حاضر در کنگره ای که قرار بود بیست وسه روز بعد بطور رسمی استقلال هند را در برابر انگلیس اعلام کنند، رسید.   

طرح اولیه این پرچم بیست و شش سال پیش از آن یعنی سال هزار و نهصد و بیست و یک توسط حزب  کنگره ملی هند به دیگران پیشنهاد شده بود که با تغییر در محل رنگها  مورد قبول همگی قرار گرفت. 

بعدها  دکتر سرو پالی رادهاک ریشنان  Sarvepalli_Radhakrishnan    که از سال هزار و نهصد و شصت و دو تا شصت و هفت بعنوان دومین رئیس جمهمور هند  خدمت کرد  و پیشتر از آن نیز بمدت 9 سال  ریاست دانشگاه دهلی نو و همزمان معاونت ریاست جمهوری را بعهده داشت، معنای  سه رنگ این پرچم را بگونه زیر توصیف کرد :

رنگ زعفرانی بالای پرچم نشانه فاصله گیری است و غرض از آن اینستکه،  زین پس رهبران کشور ما بایستی در برابر امیال مالی و دنیوی بی تفاوت باشند و تنها خود را وقف ملت خویش و پیشرفتش نمایند.

رنگ سپید میانی نشانه نوری است که باید راهنمای مردم ما باشد تا راه خود را با راستی و حقیقت پیگیری نموده و دنبال نمایند تا به سر منزل مقصود خویش که سعادت همگان بطور کلی میباشد برسند.

رنگ سبز نمایانگر رابطه ما با زمین و موجودات و گیاهان روی آن میباشد و اینکه همگی ما از دل خاک برآمدیم و روزی نیز به میان آن بازمیگردیم.

این سه تعریف از این سه الگو برای شخص من نیز جذاب و دلپذیر و همزمان نیز آرام کننده میباشند اما چیزی که برای من بمراتب جالبتر و جذابتر است، نشانه میانی پرچم میباشد.

برای اینکه منظورم را بهتر بتوانم بیان کنم لازم میبینم که طرح نخستین این نشان را که بر روی پرچم بوده در تصویر زیر بنمایش بگذارم و سپس سیر تکامل ظاهریش را تا به امروز توضیح دهم.

پرچم پیشنهادی توسط حزب کنگره ملی هند در سال 1921

طرح بتصویب نمایندگان رسیده در سال 1931

این طرح اولیه نقش روی پرچم هند بود که دوک نخ ریسی را نشان میدهد. همان چیزی که در عکسها و فیلمها پیوسته در دست و بهمراه مهاتما گاندی رهبر فقید هند دیده ایم.

گاندی معتقد بود برای رسیدن به آزادی بایستی بتوانیم ابتدا خود را از بند امیال و هوسهای نامعقول خویش آزاد سازیم. او که خود وکیل دادگستری و تحصیلکرده انگلستان بود، به این امر معتقد بود تا زمانیکه هندیها برای فخر فروشی و خود را برتر و بهتر از دیگران جلوه دادن، مصرف  کننده بی چون و چرای کالاهای خوش رنگ و زیباتر انگلیسی و از جمله  آنها پارچه های انگلیسی هستند، بایستی  آمادگی اینرا نیز داشته باشند  تا بهای  آنرا  با چشم پوشی از آزادیهای سیاسی، اقتصادی و ملی خویش بپردازند.

اگر براستی  آزادی و رهایی از بند استعمار را میطلبند،  پس باید بتوانند که برای مدت زمانی با آنچه که خودشان توان تولیدش را دارند کنار بیایند تا هم قدر دسترنج خود را بشناسند و هم وابسته بدیگران نباشند. 

او برای این منظور با کاری بسیار ساده اما بسیار موثر شروع کرد به این معنا که  او دیگر لباسهای  اروپایی و به اصطلاح متمدن و مدرن را نپوشید و بهمان لباس درویشان هندی قناعت کرد. او حتی پا را از این هم فراتر نهاد و پارچه تن پوش خویش را توسط دوک نخ ریسی بسیار ساده، خودش تولید نمود.  

اینکار بلافاصله از سوی بزرگان اقوام و مناطق مختلف هند تائید گردید و اشاعه داده شد. دیگر لباس هندی پوشیدن برای مردم هند ننگ نبود.  ضمن اینکه  پیروی روش  گاندی  برای دیگران که از تمامی نقاط دور و نزدیک هند میآمدند هم  دشوار نبوده  و اجرای  آن برای همگان عملی بود.  پس از آن بازار بزرگ هند برای فرآورده های انگلیسی تبدیل به باتلاق بزرگ گردید.

دیگر وجود انگلیسیها در هند دلیل اقتصادی موجهی نداشت.  بهمراه آن اعتماد بنفس و خودباوری مردم هند نیز پس از چند سده بندگی بیگانگان را کردن، روز بروز بیشتر گردید بدون اینکه به روی آورن به  افراط  در شیوه افکار  و اعمال خشونت  در رفتار بینجامد.

بپاس  این عمل و به نشانه احترام  به این  اقدام نمادین اما  کاری و موثر گاندی،  نمای دوک  بر روی پرچم هند درج گردید و بعدها از حالت دوک اولیه به صورت چرخ دوک مدرنتری بر روی پرچم هند در آمد.

این چرخ که بزبان هندی نیز چرخه یا چرخا خوانده میشود علاوه  بر بیاد  آوردن کار بنیادین گاندی،  نماد حرکت آرام  رو به جلو و تعامل با دیگران  و دوری جستن  از سکون و انزوا و انفعال نیز میباشد، ضمن اینکه یاد آور چرخ قانون آشوکا پادشاه  قانونمند هندی از دودمان  مائوریا  که احتمالا از سکاها بودند و  در سده  سوم  پیش از میلاد میزیستند، هم هست.

این خلاصه چیزی بود که من در اینترنت راجع به پرچم هند خواندم و برایم جالب بود. مطالب راجع به پرچم هند را به آنصورت که من در بالا آوردم در ویکیپدیا  هم  به  سه زبان انگلیسی، آلمانی و فرانسه با هم مقایسه کردم که کما بیش یکسان بودند، اینکه چنین تعریفی در دیگر زبانها هم از پرچم هند وجود دارد یا نه را من نمیدانم.