یک خبر نه چندان کم اهمیت

در آخر ماه ژانویه سال جاری میلادی سخنگوی وزارت بهداشت و بهزیستی کشور ژاپن آمار و پیشگوئیهایی را در اختیار جراید گذاشت که از چند زاویه نگرشی جالب بودند.

بنا به برآوردهای منتشر شده از سوی سخنگو،  جمعیت کشور ژاپن تا سال 2060 یعنی حدود پنجاه سال دیگر یکسوم کمتر از تعداد کنونی خواهد شد. بعبارتی جمعیت 128 میلیونی اکنون ژاپن در آن زمان به 87 میلیون نفر کاهش خواهد یافت.

از این 87 میلیون نفر چهل درصدشان بالای 65 سال عمر خواهند داشت، به دیگر سخن، بازنشستگان.

حدود 15 تا 20 درصد جمعیت ژاپن را در این زمان کودکان، نوجوانان و جوانان تشکیل خواهند داد و تنها 40 الی 45 درصد ژاپنیها قادر به کار خواهند بود. این بمعنای اینستکه بار جامعه تنها بر دوش 40 درصد از افراد سنگینی خواهد کرد.

ضریب رشد جمعیت هم اکنون در ژاپن برابر با 1،39 کودک در ازای هر زوج میباشد. این ضریب در ایران بنا به آخرین آمارها برابر با 1،8 است در حالیکه میانگین جهان 2،5 میباشد.

علت سیر نزولی رشد جمعیت در ژاپن را میتوان در کنار دیگر چیزها عمدتا در دو نکته یافت :

1- بر اثر بالا رفتن استانداردهای زندگی، میانگین عمر انسانها افزایش پیدا کرده است. میانگین عمر در ژاپن هم اکنون برای مردان 84 سال و برای زنان 91 سال میباشد.

2-  میل کمتر زوجهای جوان برای فرزند دار شدن به جهت استفاده بیشتر از امکانات زندگی راحت  و نیز آمادگی داشتن برای قبول هر کار و اینکه تسهیلات کافی برای نگهداری کودکان ( مهد کودک، کودکستان، دبستان و غیره) وجود ندارد.

باید در نظر داشت که پیر شدن و تحلیل رفتن جمعیت در بیشتر کشورهای صنعتی بصورت واضح قابل مشاهده میباشد و دولتهای این کشورها مکررا در اینمورد هشدارهای جدی مربوط به وضعیت حال و آینده به شهروندان و نهادها داده اند. بر اثر اینگونه پیش بینی ها و اقدامات پیشگیرانه نیز میباشد که کشوری مانند کشور آلمان خود را یک کشور مهاجرتی که درها را به روی قشرهای بخصوصی از مهاجران باز نگاه داشته، تعریف میکند.

خواندن این آمار از این نظر بسیار جالب است که نخست میبینیم چگونه دیگران برای 50 سال آینده خود برنامه دارند و محاسبه میکنند و دوم اینکه  اگر آنرا با تناسب جمعیت و رشد جمعیت در ایران مقایسه نمائیم، ممکن است که بسیار شگفت زده شویم. تناسب جمعیت در ایران هم اکنون جمعیت جوانی را نشان میدهد که بدون در نظر گرفتن امکانات و پیش بینیهای مناسب در سی سال آینده دچار مشکلات و معضلات جدی اجتماعی، افزون بر مشکلات فعلی خواهد شد.