سنگ کلسیت بجایِ قطب نما

سالیانِ درازی برایِ پژوهشگران این پرسش مطرح بود که چگونه وایکینگ‌ها میتوانستند در آن زمان چنین با مهارت بر رویِ دریاهایِ باز و ناشناخته کشتیهایِ خود را هدایت کنند؟ در گزارش‌ها آمده بود که آنها از شیئیٔ بنامِ سنگِ خورشید استفاده میکردند که سمت یابی‌ را برایِ وایکینگها آسان می‌نمود اما در موردِ وجودِ چنین سنگی‌ توافقِ نظر وجود نداشت.

اکنون به نظر می‌رسد که پژوهشگران و باستان شناسان بریتانیایی و فرانسوی چنین سنگی را بر رویِ بازمانده عرشه یک کشتی انگلیسی‌ از سده شانزدهم بدست آورده باشند. سنگ یافته شده حدودا ۵ سانتیمتر میباشد. تا به امروز  مدرکی‌ که دال بر وجود این سنگِ افسانه ای وایکینگها باشد، وجود نداشت.

پژوهشگران پی‌ بردند که جنسِ این سنگِ افسانه ای از ماده مدنی کلسیت که سنگی‌ شفاف است،  میباشد.

ده‌ها سال است که در موردِ این سنگِ افسانه ای که میسر کرده بود تا وایکینگها هزاران کیلومتر را با کشتی پشتِ سر گذاشته و خود را به ایسلند و گروئلند و حتی آمریکا برسانند، گفتگو بود. این سنگ میتوانست حتی زمانی‌ که آسمان ابر بود و مدتی‌ پس از غروبِ آفتاب، موقعیتِ خورشید را که بعنوانِ مرجع برایِ دریانوردان بکار میرف، محاسبه نماید.

کلسیت سنگیست که در کشورهایِ اسکاندیناوی فروانتر از دیگر جایها یافت میشود و این بلورِ شفاف قادر است که پرتو خورشید را پس از برخورد به یکسویِ بدنه سنگ از سمت دیگر بگونه مشتق شده در دو پرتو باز دهد. با استفاده از این خاصیتِ سنگ، دریانوردانِ اسکاندیناوی میتوانستند که موقعیتِ خورشید را با دقتِ نسبتاً بالایی‌ مشخص نموده و مسیرِ خود را بیابند.  آنها سنگ را میچرخاندند تا وقتیکه از هر دو سویِ سنگ تنها یک پرتو به چشم میخورد، یعنی پرتویِ خورشید در سمتِ دیگر مشتق نمی‌شد. در این زمان، آنها میتوانستند مکانِ خورشید در بروج را مشخص نمایند. اینکار را حتی تا ۴۰ دقیقه پس از غروبِ خورشید میشد که انجام داد.

اینکه سنگِ یافته شده بر عرشه کشتی متعلق به سده شانزده، یعنی سده‌ها پس از اختراع قطب نما، پیدا شده دو چیز را نشان میدهد.

یکی‌ اینکه کاربردِ قطب نما هنوز برایِ همه دریانوردان شناخته شده نبود.

دوم اعتمادِ دریانوردان، حتی دریانوردانِ بیگانه به این وسیله و پدیده اسکاندیناوی.

               

   گروهی از پژوهشگران جوان در حال آزمایش تجربه سنگ کلسیت بر روی یک کشتی به اسلوب وایکینگها ساخته شده