دارکشت ورزی چیست؟

دارکشت ورزی تلفیقی‌ست آگاهانه از گونه‌هایِ کشتی که به ظاهر با هم هیچ نمیخورند اما میتواند روشِ مناسبی باشند برایِ امتناع از استفاده تولیداتِ صنعتی در کشاورزی به منظورِ تولیدِ فرآورده‌هایِ ارگانیکِ آسان و ارزان. بعبارت ساده تر میتوان دارکشت ورزی را ادغام کشاورزی و باغداری یا جنگلداری با هم دانست. به آن ایجاد کمربند سبز حفاظتی پیرامون زمینهای کشاورزی نیز میتوان گفت.

دارکشت ورزی را میتوان به خصوص در مناطقی که آب و هوایِ شرجی و مرطوب دارند  به کار گرفت و آنهم میتواند که شیوه‌هایِ گوناگون داشته باشد.

بزرگترین هدفِ استفاده از این شیوه، پایین آوردنِ میزانِ مصرفِ آب در کشاورزی، پیشگیری از فرسایشِ زمین و تولیدِ طبیعی‌ِ ضدِّ آفاتِ گیاهی میباشد.

استفاده از این روشِ کشاورزی نکاتِ مثبت و منفی‌ دارد که پسان به برخی از آنها اشاره خواهد شد.

مرکز جهانی  World Agroforestry Centre  دارکشت ورزی در سال ۱۹۷۸ بنیاد گردید و هدفش پژوهش و تبادل آگاهی جهت مبارزه با امر جنگل زدایی و کاهش فقر در کشورهای متکی به کشاورزی و مطمئن ساختن امر تغذیه در آنها بخصوص کشورهای استوایی بود.

کمیسیونِ پژوهش در پارلمانِ اتحادیه اروپا در سالهایِ اخیر به امکانِ استفاده از ادغامِ تولیداتِ کشاورزیِ یکساله (مانندِ گندم،ذرت، سبزیجات، …) و محصولاتِ درختی ( مانندِ گردو، بادام، …) که سالیانِ درازی عمر میکنند پرداخته.

پژوهش‌ها نشان دادند که با استفاده از این روش میتوان میزانِ محصولات را تا حدِ حتی ۳۰% افزایش داد.

 برایِ نمونه تولیداتِ گندم و گردویی که از یک هکتار زمینِ زیرِ کشت دارکشورزی حاصل میگردد برابر با محصولِ ۱،۳ هکتار (۰،۹ هکتار گندم و ۰،۴ هکتار گردو) میباشد.

برایِ این منظور درختان را در یک ردیف پشت سر هم به فاصله ۴ – ۶ متر میکارند سپس در کنارش یک بخش زمینِ زیرِ کشتِ گندم میاید و دوباره یک ردیف درختی.

پژوهشگران همچنین متوجه گشتند که برخی‌ از درختان موطن حشراتی هستند که برخی‌ از گونه‌هایِ آفتیِ کشتزار ها را شکار میکنند. بدینوسیله مبارزه با بسیاری از آفات گیاهی بدونِ هیچگونه مراقبت و هزینه‌ ای و به صورتِ طبیعی‌ انجام می‌گیرد.

اینجا کوشش میشود که در زیر فواید و ضرر‌هایِ اینگونه کشت در حدِ امکان بر شمرده شوند.

از فواید :

۱ -       ایجاد محیطِ زیست مناسب و طبیعی برایِ حیوانات و حشراتِ مفید.

۲ -       کاهش چشمگیرِ میزانِ فرسایشِ زمین، با کاشت درخت به عنوان محافظ در برابرِ باد. وزشِ باد رطوبتِ زمین را گرفته و آنرا خشک می‌کند. همچنین نیز سایه درختان از روند تبخیر آب در گیاهان کوچکتر را که در معرض تابش پرتو خورشید قرار دارند، کاهش میدهد.

۳ -       درخت‌ها یا بهتر بگوییم ریشه درختها در مناطقِ پر باران مانع از آن می‌شوند که آب بر رویِ زمین‌ جمع گشته و سیلاب و لجن به وجود بیایند و در مناطقِ خشک به گونه‌ای رطوبت را در زیر زمین حفظ مینماید. این بسود گیاههای کشت کناری میباشد. از آن گذشته ریشه های درختان از فرسایش خاک جلوگیری مینمایند.

۴ -       با گسترشِ سایه بر رویِ محصولاتی مانندِ گندم، زمینه ایجاد میگردد که اینها به آبِ کمتری برایِ رشدِ خویش نیاز پیدا کنند.

۵ -       بسته به گونه درختان، نیازِ کمتری به کود دادنِ کشتزارها می‌افتد زیرا ریشه بسیاری از درختان حاویِ گونه‌ای از مواد غذاییِ گیاهی هستند که از ژرفا به طرفِ سطحِ زمین بالا میآیند.

۶ -       مناظرِ زیبایِ طبیعی‌ به وجود میایند.

از مضرات :

۱ -       برداشتِ محصولات به آسانیِ کشتزارهایِ چند ده هکتاری نیست و ماشین آلاتی که در این گونه کشتزارهایِ چند ده هکتاری موردِ بهره‌برداری قرار میگیرند و برداشت را ارزانتر میکنند، در کشتزارهایِ بخش شده به چند هکتار کار گرفته نمیشوند.

۲ -       تا زمانیکه درخت‌ها به مرحله برداشت برسند ، بخشِ زمینهایِ  زیرِ پوششِ درختی بازدهِ مستقیمِ اقتصادی ندارند، برایِ نمونه درختِ گردو در سالهایِ نخستِ پس از کاشت توجیهِ اقتصادی ندارد.

دانشگاههای چندی در کشورهای گوناگون اروپایی این مبحث را رشته های تحصیلی خود قرار داده اند.