در جستجوی منشأ سکاها

 

باستان شناسان در خاکبرداری های انجام شده در تپه 2800 ساله Tunnug 1 در تووا Tuva  واقع در جنوب سیبری و شمال مغولستان ، آثاری از قربانی کردن انسان و اسب پیدا کردند. این کشف که در اکتبر 2024 در مجله Antiquity منتشر شد، کلید مهمی برای روشن شدن منشأ کمتر شناخته شده سکاها در اروپای شرقی تلقی می شود.

سکا‌های استپ‌های اوراسیا به‌ سبب سبک زندگی ‌شان که مردمانی سوار کار بودند و به‌ خاطر تندیس های چشمگیر و هنرمندانه شان که از حیوانات درست می کردند و به سبک حیوانات سکایی معروفند، شهرت دارند.

 در حالی که زندگی آنها در منطقه پونتیک – کاسپین (ناحیه میان شمال دریای سیاه و دریای کاسپین) در اوکراین امروزی و جنوب غربی روسیه به خوبی مستند است، ریشه های فرهنگی آنها هنوز نامشخص باقی مانده است. دکتر جینو کاسپاری dr_caspari_gino  نویسنده اصلی این پژوهش نامه از موسسه ژئوآنتروپولوژی ماکس پلانک و دانشگاه برن سویس می گوید: «بازگویی کردن از سواران سکایی در نوشته های هرودوت پیوسته اندیشه ما را بخود مشغول نگاه داشته بود».  یافته‌های کنونی ما ریشه‌های فرهنگی سکاها را به استپ‌های شرقی اوراسیا برمی‌گردانند و ارتباطات را با نخستین مردمان اسب‌ سوار در ناحیه مغولستان امروزی را نشان می‌دهند.

در Tunnug 1، یکی از بزرگ ‌ترین و کهن ‌ترین گورتپه ‌های استپ های اورآسیا، پژوهشگران بقایای انسان و  18 اسب را کشف کردند که احتمالاً به افتخار یکی از اعضای بلندپایه قبیله ای پس از مرگ او قربانی شده بودند. افزون بر این، در آنجا سایر آثار باستانی خاص سکاها و همچنین تجهیزات سواری یافت شدند که این مکان را به یکی از کهن ‌ترین نمونه‌های مراسم خاکسپاری سکاها تبدیل کرد. یافته‌ها نشان می‌دهند که منشأ سکاهای نخستین بسیار شرقی ‌تر از منطقه مرکزی سکونت گاه های بعدی آنها در اروپای شرقی قرار دارد.  موازی با آن شیوه های تدفین اواخر عصر برنز آنها در ناحیه مغولستان امروزی نیز نشان می دهد که آداب و رسوم خاکسپاری سکایی عمیقاً در فرهنگ سوارکاری آسیای داخلی ریشه دارد.

یافتن این گور و دسترسی به آن می تواند اطلاعات ارزشمندی در مورد خاستگاه این فرهنگ افسانه ای به ما بدهد.

دکتر کاسپاری می‌افزاید: « این اکتشافات ما نشان می‌دهد که تا چه اندازه ناحیه تووا برای تاریخ اولیه اوراسیا که با آسیای مرکزی به‌عنوان عنصر مهم تبادل فرهنگی اولیه در ارتباط بود، اهمیت داشت و همچنین اهمیت مراسم تدفین را برای چشم‌انداز سیاسی و فرهنگی استپ اوراسیا برجسته می‌کند».

سکاها که به سبب مهارت آنها در هنرسوارکاری و تیراندازی با کمان معروف بودند، مردمانی پیروزمند در گستره ای بزرگ بودند. پژوهشگران بر این باورند که قربانی کردن انسان نقش مهمی در آداب ومراسم ایشان داشته است.

دکتر جینو کاسپاری  dr_caspari_gino توضیح می‌دهد: "منشا فرهنگ آنها برای مدت طولانی در گوشه‌های دوردست استپ‌های اوراسیا پنهان مانده بود".

پژوهشگران قدمت این کشف را به سده نهم پیش از میلاد نسبت دادند که به درک عمیق تری از مسافتی که سکاها قبلاً در آن زمان سفر کرده بودند، می رسد. دکتر کاسپاری می‌گوید: «پس از سال‌ها کار سخت صحرایی در سیبری، در دست نگاه داشتن برخی از قدیمی‌ترین اشیای به شکل جانوران درست شده سکایی  بسیار هیجان ‌انگیز است». کاسپاری افزود "کشف برخی از این نخستین شواهد یک پدیده فرهنگی منحصر به فرد، یک امتیاز و یک رویای کودکی است که به حقیقت پیوسته است."

لازم به ذکر است که پیش از آن هم در ناحیه اوکرائین گورهایی از سکاهای سده پنجم پیش از میلاد پیدا شده بودند که در آنها پادشاه و شهبانو و دو سرباز و یک نگهبان گور شده بودند. در گور دیگری باز هم در اوکرائین پادشاهی را بهمراه شهبانو و کنیزان و صد اسپ به خاک سپرده بودند.

پایان