بحران شدید کمبود آب در کشورهای عربی از سال 2015

معمولا هنگامیکه صحبت از بحران کمبود آب پیش میآید مردم توجه خود را معطوف به مشکلات و مسایل داخلی که در این رابطه قرار دارند میکنند. بیایید با هم ببینیم که وضع در منطقه ای که ما در آن هستیم به چه گونه است و سپس بیندیشیم که این وضع چه پیامدهایی میتواند برای ما داشته باشد ( همچنین ن. ک. به  نمیتوان منتظر راه حل جهانی نشست).

در گردهمایی عربی محیط زیست و پیشرفت ( AFED مخفف Arab Forum for Environment and Development ) که با حضور سی نفر از وزرا و مدیران کل کشورهای عربی برگزار شد گزارشی عرضه گشت که در آن نتایج تحقیقات مفصل انجام شده از سوی دانشمندان عرب و دیگران در مورد بحران کمبود آب قرائت گردید.

در این گزارش آمده است که کشورهای عربی خاورمیانه از سال 2015 از کمبود آب صدمه های جدی خواهند دید و حالت بحرانی پیدا خواهند کرد. بنا به پژوهشهای انجام گرفته در این کشورها سرانه آب تنها 500 متر مکعب در سال خواهد بود که این معادل با یک دهم میانگین جهانی است.

هم اکنون نیز سرانه آب قابل دسترس و مفید برای مردم این کشورها یک چهارم مقدار سرانه آبی است که در سال 1960 در دسترسشان بود.  محاسبات سازمان ملل بیانگر این هستند که جمعیت این کشورها تا 2050  از سیصد و شصت میلیون نفر امروزی به حدود 600 میلیون نفر خواهد رسید و همزمان نیز بر اثر تغییرات آب و هوایی میزان نزولات آسمانی در این کشورها بطور متوسط یک چهارم کمتر خواهد شد و در مقابل تبخیر آب در این کشورها افزایش پیدا خواهد کرد.

قابل ذکر است که در حال حاضر هم بیش از دو سوم نزولات آسمانی در کشورهای منطقه بصورت مهار نشده هدر میروند.

بدینوسیله کشاورزی در کشورهای منطقه نمیتواند بدون آبیاری مصنوعی ادامه یابد و حتی با وجود آنهم برداشت محصولات بیست درصد از میزان برداشت امروز کمتر خواهد شد.

هشتاد و پنج درصد آبهای موجود در کشورهای عربی امروزه به مصارف کشاورزی میرسند و این نیز درحالیستکه میانگین جهانی در حد 70 درصد قرار دارد.

امروزه نام سیزده کشور عربی را میتوان در فهرست 19 کشور کم آب جهان یافت.

دانشمندان هشدار میدهند که بدون اقدامات منطقی پیشگیرانه برای جلوگیری از هدر رفتن آب  میتوان نتایج هولناک اجتماعی، سیاسی و اقتصادی را برای منطقه پیش بینی کرد.

بنا به محاسبات پژوهشگران عرب کشورهای عراق و سودان در پنج سال آینده دچار بحران کمبود آب نخواهند شد  اگر میزان بارندگی در ترکیه و اتیوپی کم نشود و ایندو کشور در صدد مسدود کردن رودخانه ها بر نیایند.

AFED انتقادات شدیدی  نیز از نحوه مصرف آب و هدر دادن آب در کشورهای عربی نمود و همچنین نحوه و میزان برداشت  آب از سفره های زیرزمینی را شدیدا محکوم نموده و ناشیانه و بچه گانه خوانده است.

گزارشات AFED همچنین بیانگر این موضوع هستند که تنها بیست در صد از آبهای مصرف شده دوباره بازیافت میگردند و 53 درصد از آنها بصورت کاملا آلوده به طبیعت باز میگردند. باقیمانده آنهانیز یا در زمین فرو میروند و یا اینکه تبخیر میشوند.

چند کشور عرب حوزه خلیج پارس نیز به امر شیرین کردن آب شور دریا پرداخته اند که بنا به گزارشات   AFED آنهم نیز نتایج مطلوب  را عرضه نمینمایند آنهم به سه دلیل عمده زیر :

1- آبهای شیرین تولید شده توسط دستگاههای آب شور شیرین کن به یکدهم بهای هزینه های تولیدشان عرضه گشته و بفروش میرسند. از اینرو مردم نیز قدرشان را نمیشناسند.

2- انرژی زیاد مصرف شده در دستگاههای آب شور شیرین کن خود معضلی هستند که ضربه بسیار بزرگی را بر پیکر نحیف محیط زیست وارد میآورند.

3- گرمای تولید شده توسط ایندستگاهها که عمدتا در کنار آب نیز قرار دارند و هم چنین نمکی که دوباره به دریاها باز گردانده میشوند صدمه فراوانی به اکوسیستم دریایی وارد میکند.

شرکت کنندگان در این گردهم آیی پیشنهاد کردند که بجای پیوسته بدنبال سرچشمه های جدید بودن بهتر است که شیوه زندگی کردن صرفه جویانه در مورد آب، بازیافت دوباره و حفظ و نگاهداری از منابع آبی را در میان مردم ترویج داد و نهادینه کرد.