کیفیت کارهای دستی یونان کاملا دور از دسترس دیگران بوده و اینرا از کوزه های یافته شده در مقابر اتروسکیها و یافته های پراکنده دیگر مانند خمره بزرگ و با ارزشی که در ویکس (پ 1) واقع شده در فرانسه امروزی (در شاتیون مشرف بر رود سن) (پ 2) پیدا شده است، میتوان دریافت. همچنین میتوان که گمان نمود که این خمره در سر راه خود به مارسی (پ 3) شهری که توسط فوکیها (پ 4) بنا شده و در کنار دهانه رودخانه رن (پ 5) قرار داشت، به شاتیون رسیده است. اسپینا بندر اتروسکی مهمی که در کنار دهانه رودخانه پو (پ 6) قرارداشت، نیز رابطه خویش را با یونان از دست نداد اما دوران شکوفائی واقعیش از نیمه دوم سده پنجم پ.م. آغاز شد.
-------------------------------
پ 1 - Vix سایتی باستانی به گستره 42 هکتار که در آن یافته های فراوانی مربوط به ادوار مختلف از عصر برنز تا کنون پیدا شده است. ویس در شمال شرق فرانسه و در چهل کیلومتری سرچشمه رود سن قرار دارد. ویکس به گاه باستان در محل تقاطع راهی که از مدیترانه به دریای مانش میرفت و راهی که از اروپای مرکزی به طرف اقیانوس اطلس میرفت، قرار داشت. در آخرین یافته این ناحیه گور ملکه ای از سلتی ها یافته شده که در 2500 سال پیش در اینجا زندگی میکرد و از رهگذرانی که از این راهها عبور میکردند به زور و یا به اختیار گمرک دریافت مینمود. در گور این ملکه یافته های زیادی از طلا و سکه ها و سرامیکهای یونانی یافته شده است.
پ 2 - Châtillon-sur-Seine شهرکی با جمعیتی کمتر از 15000 نفر در ایالت بورگونی فرانسه که توسط موزه واقع شده در آن که شامل یافته های ویس میباشد، اهمیت گردشگری و تاریخی پیدا نموده است. وجود این شهر همچنین از این نظر جالب است که عمق نفوذ یونان، مهاجرین یونانی و تجارت یونانی را در اروپا نمایان میسازد که تنها محدود به کشور یونان کنونی و اطراف آن نمیباشد.
کشورهای اروپائی و آمریکائیها خود را وابسته به حوزه فرهنگی یونانی دانسته و از بازماندگان آن میشمارند و علیرغم جنگها و اختلافات سیاسی ، اقتصادی و نظامی که در گذر سده های مختلف با هم داشتند و هنوز نیز دارند، همواره از این امر نیز غافل نمیمانند که در نزدیک گشتن بیکدیگر بکوشند. متاسفانه اینرا در مورد اعضای مختلف فرهنگ ایرانی و کشورهای حاضر حوزه فرهنگی ایران کمتر و یا بندرت میتوان مشاهده کرد.
پ 3 - Marseille در متن آلمانی از واژه بسیار قدیمی ماسیلیا بجای نام متداول امروزیش استفاده گردیده بود. و آن بندری است زیبا در کرانه های جنوبی کشور فرانسه که توسط بازرگانان دریایی یونانی (فوکیه ایها) که تکه زمینی را از پادشاه محلی دریافت نموده بودند تا در آن به تجارت بپردازند، در سده هفتم پ.م. بنا شد وبنام ماسیلیا مشهور گردید.
پ 4 – Phokaia شهری یونانی که در ایالت ازمیر ترکیه امروزی و در کنار دریای میانه واقع شده است و حدود 20000 نفر جمعیت دارد. اهالی یونانی فوکیه به گاه باستان سفرهای متعدد دریایی را در کرانه های دریای میانه انجام دادند و تا سواحل اسپانیا پیش رفتند و هیئتهای اجتماعی مسکونی در این سرزمینها برپا نمودند که در امور بازرگانی فعالیت میکردند.
پ 5 – Rhône دومین رودخانه طولانی و پرآب فرانسه به طول 812 کیلومتر است که میان فرانسه و سوئیس جریان دارد. این روخانه از یخچالهای میان گریمسل و گذرگاه فورکا سرچشمه گرفته و پس از گذشتن از دریاچه ژنو به سمت جنوب یعنی لیون متوجه میگردد و سرانجام نیز در نزدیکی شهرهای مارسی و آرله به خلیج لیون در دریای میانه میریزد. رودخانه تنها از لیون ببعد قابل کشتیرانی میباشد. در دره های نزدیک رودخانه رن بمناسبت اعتدال هوا میوه هایی چون توت فرنگی، گیلاس، زردآلو و هلو عمل میآیند.
نام رن از واژه رودانوس لاتین و یا رودانس یونانی منشعب گشته که این زبانها نیز بنوبه خود این نام را از قوم گل که شعبه ای از اقوام آریایی مهاجر به فرانسه بودند و به رودخانه رودان یا روتو میگفتند، برگرفته بودند و امروزه با دگرگونی که در اصل نام پدید آمده به رن تبدیل شده است.
شبیه همین را در ریشه یابی نامهای رودخانه های دن و دانوب میتوان یافت که این نامها نیز از سری واژه های هند و ایرانی بودند و معنای رودخانه را میرساندند.
پ 6 - Po که به لاتین پادوس نیز خوانده میشود و آن درازترین رودخانه ایتالیا به درازای 652 کیلومتر است که از مونته ویسو به ارتفاع 2022 متر واقع در کوههای آلپ سرچشمه گرفته و به دریای آدریا میان ایتالیا و کرواسی میریزد. جلگه رودخانه پو 75000 کیلومتر مربع را در بر میگیرد. در مجموع 141 رودخانه کوچکتر و نهر به رودخانه پو سرازیر میگردند و این رودخانه در سر راه خویش از شهرهای بزرگی مانند تورینو، پیاسنزا و فرارا و بطور غیر مستقیم و از طریق شبکه ای از کانالهای آبی از میلان در لمباردی گذر میکند. ناحیه پو در ایتالیا از مناطق صنعتی این کشور بشمار رفته و کانالها مصنوعی زیادی بر روی پو تعبیه شده اند.
58
تمدن و اندیشه یونانی همگام با گسترش و پراکندگی دولتشهرهای یونانی از مصر (نائوکراتیس) (پ 1) تا جنوب روسه و اسپانیا گسترش یافت. علوم و فلسفه یونانی به همان گونه که در ایونی خود را درخانه احساس میکرد، در جنوب ایتالیا هم حضور داشت و حتی شهرهای کم اهمیت و کوچکی مانند اله آ (ولیا) (پ 2) متفکرین بزرگی را در میان دیوارهای خویش ماوا میدادند ( زنون اله آئی) (پ 3) و تعالیم این متفکرین همانند خدایان آنها کاملا هلنی بوده و به یونانیت تعلق داشتند(پ 4). دنیای یونانی که از لحاظ سیاسی به شمار فراوانی از جوامع خودمختار ( دولتشهر) تقسیم میشد، توسط فلاسفه متفکرین خویش به جهانی بزرگ تبدیل گردید که در آن همه اعضا به سوی یک زیست بهم پیوسته، مستقل وغنی تکاملی میافتند. بهر سو که انسان نظر می انداخت، شکل یک زندگی تازه خود را نشان میداد که در آن زوایا و ابعاد مختلف اندیشه یونانی نمودار میگردید.
-------------------------
پ 1 - Naukratis و آن مستعمره ای یونانی در مودرایه (مصر) بود که در حدود 630 پ.م. توسط بازرگانان میلت در خاور دلتای رود نیل و حدود 75 کیلومتری جنوب خاوری شهر اسکندریه امروزی بنا گشت و مرکز تهیه و تولید کارهای سرامیکی و کوزه و خمره بود.
از گاه آماسیس فرعون مصر تنها بندر و شهری بود که کالاهای یونانی را به مصر وارد نموده و از مصر به یونان کالا صادر میکرد. به گفته آتنائیوس نویسنده یونانی سده سوم میلادی که خود از اهالی نائوکراتیس بود، مردم عهد باستان نائوکراتیس مردمی ولنگار بوده و از میان خدایان افرودیت را پرستش میکردند. امروزه این شهر در زیر آب قرار دارد.
پ 2 - Elea این شهر نیز که در جنوب ایتالیا و در ایالت کامپانی قرار دارد، نخستین بار توسط فوکیه ایهائی که برای جلوگیری از برخورد با ایرانیان بهنگام لشکرکشی داریوش، راه مهاجرت را درپیش گرفته بودند، در حوالی سال 540 پ.م. بنا گردید. اهمیت اله آ در کنار استعداد تجاریش، بخاطر مدارس فلسفی اش در عهد باستان بود.
پ 3 - Zenon زنون از دسته فلاسفه یونانی که از ایشان به عنوان پیش سقراطیان نام برده میشود و بین سالها 490 تا 430 پ.م. میزیست و در یک قیام نافرجام بر ضد خودکامگان کشته شد.
او از شاگردان پارمنیدوس بود که معتقد بود در اجسام حرکت و تعدد وجود ندارد. زنون این ایده را توسط موشکافی و ذکاوت خویش طرفداری و پاسداری مینمود و برای اثبات نظریات خویش از شیوه برهان خلف بهره میجست. او توسط نتیجه گیری از اشتباه خود در مورد تحلیل مسابقه آشیل و لاکپشت که یک روایت یونانی بود نامی گردید.
زنون بنیان گذار مکتب متغیر دیالکتیک تعریفی میان فلاسفه باستانی بود و توسط طرح مسایلی که به بن بست کشیده بودند ( مثلا تیر در رفته از چله کمان در حالت سکون است) باعث گردید که شیوه تفکر عقلانی پرورش فراوان یابد. تحت تاثیر گفته های وی ریاضیدانان باستان میکوشیدند که علوم هندسه و مثلثات را بنیان گذاری کنند.
پ 4 – با بازنگری به فرهنگهای بسیار کهن سومری ، اکدی، آرامی و کلدانی، حتی هتیتی امروزه بر همه مشهود و مشخص است که خاستگاه اصلی علوم عقلی، ریاضی و فلسفی یونان نه در یونان بلکه در میان رودان (مزوپتامی) بود که سده ها بلکه هزاران سال پیش از یونانیان آغازگر این علوم بودند. امروزه اکثریت محقیقن بر این باورند که تقسیم سال به دوازده ماه و یا اصل فیثاغورث و فلسفه الهی زئوس و ونوس و و و.....همگی سر در آبشخور تاریخ شرق باستان دارند و از این لحاظ وامدارش میباشند.
درست اینستکه یونانیها با فراگیری این علوم از دیگران و مطابقت دادنشان با گذشته و حال خود و همچنین پرداختن بیشتر و گسترش آنها، بنای آینده خویش را استوار نمودند و اینکار را چنان با مهارت و توانمندی انجام دادند و چنان در همه این رشته ها بدون بریدن از پیوندهای تاریخی و اجتماعی خویش سرآمد و استاد گشتند که امروزه همگان بر این باورند که گهواره این علوم یونان بوده است.
پرسشی که باقی میماند اینستکه سهم و برداشت خود ملل شرق و از آنجمله نیز ایرانیها از دانشهای موجود در این مناطق به چه اندازه و چگونه بوده است. فراموش نباید کرد که این مناطق برای سالیان دراز جزئی از مملکت پهناور ایران شمرده میشدند و رفت و آمد ایرانیان در این مناطق بدون هیچگونه اشکالی وجود داشت. یافتن پاسخی شایسته بر این پرسش شاید بتواند که حال و وضع ما را دگرگون کرده و به پیش ببردمان.
اینکه بیان نماییم که سرچشمه این علوم در شرق بوده است و یونانیان از ایشان این علوم را فراگرفتند، پرداختن به نیمی از واقعیات میباشد. نیم دیگر میتواند پاسخ به این پرسش باشد که چه کسانی از این سرچشمه ها استفاده بهتر و موثرتر را نمودند و چرا و چگونه؟ و چه شد که با وجود دوری راه و امکانات ارتباط کمتر یونانیها با این مراکز، توانستند که بیشتر از ما از این دانشها بهره و سهم بردند. فراموش نباید کرد که در برخی از مواقع دانستن نیمی از واقعیت بسیار خطرناکتر از ندانستن آن میباشد زیرا این نیمه دانستن میتواند حس خود بزرگ بینی و خود درست بینی کاذبی به اشخاص داده و از کل واقعیات به دورشان سازد.
59
No comments:
Post a Comment