ایرانیان و یونانیان – گفتار دو بخش سوم

کوشش الکه مئونیدیها برای براندازی خودکامه با ناکامی لئیپسی هیدریون  مواجه شد و دژی که توسط تبعیدیها اشغال شده بود، دوباره تهی گردید. 

اما الکه مئونیدیها دنباله ماجرا را رها نکرده و اینبار رو به سوی معبد دلفی (پ 1)  که پیشگویان آن به الکه مئونیدیها مدیون بودند، نهادند. پیشگویان معبد دلفی خواستار آن شدند که اسپارتی ها اتحاد و دوستی خود را با هیپیاس لغو نموده و خودکامه را از سرزمینهای اتیکا (پ 2) بیرون برانند. 

تقاضای کاهن دلفی، اسپارتی ها را در موقعیت بدی قرار داده بود و سرانجام این مفکوره که اسپارت بعنوان قدرت رهبری کننده نمیتواند که شانه خود را از زیر بار مسئولیتی که خدایان توسط پیشگوی دلفی به او داده  خالی کند، پیروز شد. نخست کوشش شد که با یک حمله سریع کار را تمام کنند، اما نیروهای اسپارتی در برابر نیروهای متحد هیپیاس و تسالی ها (پ 3)  خود را خیلی ضعیف نشان دادند. 

اسپارت مجبور شد که اتحادیه پلوپونزی را وارد صحنه کند. سواران تسالی در برابر پیادگان فراخ سپر نتوانستند که پایداری کنند و هیپیاس که به اکروپولیس فرار کرده بود مجبور شد در ازای امانی که به جان وی دادند، تسلیم گردد.

-------------------------------

پ 1 - Delphi  دلفی یا به یونانی باستان دلفوی   Delphoí شهری بود  که در شمال خلیج کورینت واقع بود. نام دلفی از دلفوس یونانی مشتق میگردد که معنای  رحم زنان  را داشت و این برای تجلیل از ایزد بانوی زمین بود که گایا نامیده میشد و به زمان پیش از ورود یونانیها به این منطقه تعلق داشت.  شهر دلفی ابتدا محل پرستش و ستایش این ایزد بانو بود  ولی بعدها با آمدن  یونانیها و برانداختن سلسله مراتب کاهنان گایا و تقلید ایشان  از همین سلسله مراتبی که خود برانداختند  و بنای پرستشگاهی  برای  آپولون پسر زئوس خدای یونانی، عمدتا  محل ستایش آپولون خدای  چندین چهره و شخصیتی همانند  خدای بهار، هنر و روشنایی و و و  گردید.  

 پیشگوییهای راهبه های دلفی معروف بوده  و آنها حتی در موارد بسیاری به ابراز نظریات اجتماعی و سیاسی میپرداختند. این راهبه ها که از تماس مستقیم مردم عادی حتی المقدور بدور نگاه داشته میشدند بوسیله کاهنانی که بگردشان بودند با نذر کنندگان یا متقاضیان پیشگوئی رابطه برقرار میکردند. 

کاهنان نیز توسط خبرچینها  و مخبرین خویش از اخبار جهان آگاهی داشتند، در امور سیاسی  و اجتماعی دخالت مستقیم نمیکردند اما رای و نظر ایشان در موارد اجتماعی و سیاسی و حتی نظامی میتوانست  وزنه  ترازو را به سود این دسته و یا آن دسته بگرداند زیرا که مردم زیادی به این پرستشگاه اعتقاد  و حتی  وابستگی  اقتصادی داشتند.  از  مشخصات عمده این پرستشگاه،  دادن احکامی بود که بسادگی میشد  آنها را به گونه های مختلف  و حتی ضد و نقیض با یکدیگر تفسیر کرد و بدینگونه معبد دلفی همیشه صاحب حق و مقدس باقی میماند.  

 این پرستشگاه سالیانه  مقادیر زیادی از مردمان و خصوصا از سلاطین به نسبت داراییشان هدیه و پیشکش دریافت مینمود و از اینرو علاوه بر نفوذ مذهبی دارای قدرت و نفوذ اقتصادی نیز گردیده بود بدون آنکه مسئولیتی متوجهش باشد.  یکی دیگر از علل شورشهای یونانیان کرانه های مدیترانه  بر علیه ایرانیان این بود که  ممر درآمد اینگونه معابد  در زمان ایرانیان بخطر افتاده بود.  نگاره زیر مکان پرستشگاههای متعددی را در یونان نشان میدهد.

پ 2 – Attika  اتیکا شبه جزیره ای در مرکز یونان که مرکز آن شهر آتن میباشد.

پ 3 - Thessaly  تسالی و آن سرزمین است در شمال خاور یونان با گستره ای برابر 14036 کیلومتر مربع و جمعیتی قریب بر کمتر از یک میلیون نفر. مرکز استان تسالی شهر لاریسا میباشد. این سرزمین حاصلخیز بوده و از یکطرف بدریا و از سه سمت دیگر بوسیله کوهها احاطه شده است.

64

او با کشتی به سیگئون (پ 1)  رفت، محلی که از آن پس بعنوان فرماندار دست نشانده ایرانیها حکومت میکرد ( 510 پ.م.). این سرانجام خودکامگان در آتن بود که بیش از 50 سال ادامه یافت.

میلتیادس جوان (پ 2)  نیز همانند هیپیاس پئی سیستراتیدی دست نشانده شاه بزرگ ایران شد. پس از آنکه او جانشین برادرش استزاگوراس در خرسونزوس (پ 3)  گردید ( این شبه جزیزه بوسیله میلتیادس اول یا میلیتیادس کهن و با توافق پئی سیستراتید در آتن تصرف گردید) و مانند دیگر خودکامگان هلنی در آسیای کوچک، داریوش را در لشکرکشی برای گوشمالی دادن به سکاها همراهی نمود.

-----------------------

پ 1 - Sigeion  سیگئون و یا به لاتین سیگئوم در جهان باستان نام کوهپایه ای در آسیای کوچک بود و نیز نام شهری واقع شده بر این کوهپایه که بر سر راه تروا به هلسپونت قرار داشت. سکنه اولیه این ناحیه میتلی ها و ائولیها بودند. در سال 600 پ.م. آتنی ها لشکری را به سرکردگی قهرمان المپیک فرینون به این ناحیه فرستادند تا آنرا تسخیر کند. 

در جنگی که رخ داد فرینون در نبردی تن به تن کشته شد و شاعر معروف آتنی آلکایوس نیز که در جنگ شرکت داشت با خراب شدن اوضاع جنگ برای آتنی ها از محرکه گریخت. سرانجام با میانجیگری کورینت آتش بس اعلام گردید. در سال 540 پ.م.  پئی سیستراتوس آتنی لشکر دیگری به سرکردگی پسرش هگه سیستراتوس به سیگئون اعزام نمود. اینبار آتنی ها پیروز گشتند و هگه سیستراتوس در آنجا به حکومت نشست. 

پس از فرار هیپیاس از آتن نامبرده که برادر هگه سیستراتوس بود به اینجا آمد و مقام برادر را تصاحب نمود. شهر سیگئون  در سده سوم پ.م. ودر حین جنگهای جانشینان اسکندر برای تصاحب قدرت از سوی شهر همسایه ایلیون مورد هجوم قرار گرفت و بکلی نابود شد.

                                                    کرانه های باختری ایونی (ترکیه)

پ 2 -  Miltiades the Younger   میلتیادس جوان، اشراف زاده آتنی از خانواده  فیلایدن، پدر کیمون و برادرزاه میلتیادس کهن که با ارابه چهار اسب خویش در مسابقات المپیک شرکت نموده و پیروز شده بود.

میلتیادس جوان که ابتدا شهرب (فرماندار) خرسونزوس بود و از همراهان داریوش بشمار میرفت هیچگاه یونانی بودن خویش را فراموش نکرده و از هر فرصتی برای ضربه زدن به ایرانیان استفاده میکرد. 

نامبرده بعدها بموقع به آتن بازگشت تا در صدر لشکری که بمقابله با ایرانیان اعزام گشتند قرار گیرد. او که بر اثر بسر بردن میان ایرانیان به چند و چون نقاط ضعف و قدرت ارتش ایران و بافت ناهماهنگ آن که با خصوصیات و خلقیات مربوط به خاستگاه خود از گوشه های مختلف شاهنشاهی ایران می آمدند و بی هیچگونه هماهنگی در کنار یکدیگر ردیف گشته بودند، آگاهی یافته بود، در ماراتن پیروزی درخشانی در برابر ارتش ایران بدست آورد و پس از آن کلاه خود خویش را که در این جنگ بر سر داشت به المپیا هدیه نمود که در سال 1953 از زیر خاک بیرون آمد و کشف شد.

پ 3 -  Chersonesos شبه جزیره خرسونزوس نام باستانی و تراکیه ای آن است  که به یونانی گالیپولی و به ترکی گلیبولو خوانده میشود در شمال باختری ترکیه وبر کنار تنگه داردانل قراردارد. سرزمینی حاصلخیز است که در آن حبوبات بعمل میآید. نام گالیپولی یا شهر گالی ها از اقوام گالی که خود شعبه ای از آریایی ها بودند و بعدها ساکن خرسونسوس گشتند، گرفته شده است.

این شبه جزیره در ابتدای لشگرکشی اسکندر، محل تجمع لشکریان نخستین او بالغ بر 30000 پیاده و 5000 سوار بود.

65