نخستین انسانهای تنگه هرمز

زمانیکه پیش آهنگان انسانها  به منطقه جبل فایا  واقع در امارات متحده عربی در کرانه های جنوبی خلیج پارس رسیدند، با منطقه حاصلخیزی مواجه گشتند که قابل مقایسه با حالت امروزیش نبود. خلیج پارس هنوز بوجود نیامده بود و بجای آن دنباله رودهای دجله و فرات که  بهم پیوسته بودند در آنجا جریان داشت که در تنگه هرمز به اقیانوس هند میپیوست.
در این ناحیه چشمه های آب شیرین فراوانی وجود داشتند که زندگی کردن را در این منطقه میسر میساختند. برخی از این چشمه ها هنوز نیز در زیر آبهای خلیج پارس فعال هستند.

احتمال اینکه این انسانها از شمال و در امتداد مسیر رود بهم پیوسته نخستین (دجله و فرات) به این منطقه آمده باشند بسیار کم میباشد زیرا نوع ابزار دست ساخت  یافته شده در این محل  شباهتهای بسیار زیاد و انکار ناپذیری با ابزارهای یافته شده از انسان آن زمان در شمال آفریقا (اتیوپی) دارد.

کشف ابزار و آلات سنگی ساخت دست بشر در کرانه های جنوبی خلیج پارس که سنشان به 125 هزار سال میرسد کاوشگران را شگفت زده  کرد. این یافته های نو باعث  گردیدند تا کاوشگران  بپذیرند که  انسان خردمند Homo sapiens  بسیار زودتر از زمانیکه تا کنون گمان میرفت، قاره آفریقا را ترک کرده و در جهان پراکنده شده  است.

زمان پدید آمدن انسان خردمند را 200 هزار سال پیش در آفریقا تخمین میزنند. برخی از دیرین مردم شناسان انسان خردمند را سرچشمه گرفته از انسان راست قامتHomo erectus  میدانند که در حدود 3،2 میلیون سال پیش بر روی زمین ظاهر گشت. بتازگی بخشی از استخوان پای انسانی در اتیوپی پیدا شد که از روی فرم آن مشخص گردیده که مربوط به انسان راست قامت میباشد. این استخوان یافته شده را 3،2 میلیون ساله تخمین زده اند.

تپه آهکی جبل فایا در جنوب منامه  در دید نخست  بهیچ وجه به محلی استثنائی و قابل توجهی نمی ماند. این مکان بصورت عجیبی خشک و خالی از سکنه میباشد که در آن بندرت گیاهی میروید و بندرت حیوانی زندگی میکند و بنظر نمیرسید که روزی محیط مناسبی برای زندگی کردن بوده باشد اما این حالت همیشه به این صورت نبوده است. زمانی انسانهایی در آن زندگی میکردند و چیزی که آنها از خود بجای گذاشته اند امروزه سر و صدایی به پا کرده است.

یک گروه از کاوشگران بین المللی به رهبری پروفسور دکتر هانس پتر اورپمان Hans-Peter Uerpmann  باستان شناس آلمانی از شهر توبینگن در بخشی از تپه که بطور طبیعی حفاظت شده و در شمال شرق جبل فایا میباشد مقادیری مصنوعات و ابزار سنگی ساخته شده دست بشر را از دل خاک بیرون کشید که احیانا قدیمی ترین چیزهای بجا مانده از انسان خردمند هستند که خارج  از قاره آفریقا یافته شده است.

دانشمندان توانستند که توسط  آخرین اسلوبهای  تاریخ سنجی  پی ببرند که عمر قدیمی ترین شیئی  یافته شده در این مکان را میتوان 125 هزار ساله تخمین زد. این  به معنی آن میباشد که  انسان خردمند 60 هزار سال زودتر از زمانی که تا کنون گمان برده میشد، قاره آفریقا را ترک کرده است. نتایج یافته های نو چهره  جدیدی را از تکامل و مهاجرت و مسیر مهاجرت انسان به تصویر میکشد. پروفسور اورپمان میگوید : به لطف تغییرات جوی و جغرافیایی مناسب  انسان خردمند این امکان را یافت تا مناطقی جدیدی را کشف و مسکونی نماید.

سناریوی زیر در صد وسی هزار سال پیش احتمالا در جنوب شرقی شبه جزیره عربستان انجام گرفته است:

سطح آب دریا در باب المندب  محل ورود به دریای سرخ،  حدود 100 متر پایین تر از سطح آب امروز دریا بوده و همین نیز باعث گردیده که باریکه  خشکی که دستکم  یک و نیم کیلومتر پهنا داشته، قاره آفریقا را به شبه جزیره عربستان متصل نموده و راه برای مهاجرت حیوانات به سوی شمال باز کند. ناحیه یمن کنونی به احتمال زیاد شرایط مناسبی را برای زیستن عرضه میکرد بطوریکه حیوانات را بسوی خود جلب نمود.
بدنبال حیوانات انسانها به راه افتادند.  وجود بارانهای موسمی باعث گردیده بودند که جنوب و شرق عربستان به صورت امروزی خشک  نباشد و راه گذار موجودات به شمال شبه جزیره نیز آسان گردد.

نوع اشیاء یافته شده در جبل فایا مربوط به دورانهای بعدتر یعنی چهل هزار سال پیش، نمایانگر آنستکه انسان خردمند در این ناحیه از جهان از بدو ورود به این منطقه  تکامل  منحصر بفرد خود را داشته است.

یافتن این ابزار بصورت کاملا اتفاقی انجام گرفت. پروفسور اورپمان که بهمراه همسرش از دهه نود سده گذشته در یک گورستان از زمان نوسنگی این منطقه کاوش میکرد و با این منطقه آشنایی داشت، عادت داشت که اواخر هر هفته بهمراه همسرش و چند نفر دیگر به گردش در این منطقه بپردازند. در یکی از همین گردشها که در سال 2003 انجام گرفت، آنها بصورت تفننی به حفاری در یک منطقه پرداختند. نیک بختی و خوش اقبالی نیز زیاد آنها را منتظر نگذاشت زیرا بزودی موفق به یافتن این ابزار ساختنه شده بدست انسانهای 125 هزار پیش گشتند.

تاکنون بر اثر یافتن بازمانده های استخوان انسان در غارهای کوه قفزه  Qafzeh و اسکول  Skhul در نزدیکی ناصره واقع در اسرائیل گمان برده میشد که نیای انسانها در صد هزار سال پیش از آفریقا به این منطقه آمده است و از اینجا بوده که به سراسر جهان راهی گشت.

دانشمندان و کاوشگران اسرائیلی مدعی یافتن دندانهای انسان 400 هزار ساله پیش گشتند اما دیگر دانشمندان به درستی این ادعا با دیده تردید مینگرند.

آزمایشات زمین شناسی بر روی خاک و زمین منطقه جبل فایا مشخص کرد که این منطقه همیشه  مسکونی نبوده است و دورانهایی را نیز پست سرگذاشته که بخاطر خشکی بیش از حد هیچ انسانی نمیتوانسته در آن زندگی نماید. در دوران یخ بندان زمین، منطقه عربستان به سختی خشک بود و برای انسان دوران سنگی چیزی وجود نداشت تا بتواند به حیات خود در آنجا ادامه دهد.

به احتمال بسیار زیاد در این زمان انسانهای  آن دوران  یا بموازات رود نخستین (بهم پیوسته شده دجله و فرات) بسمت ناحیه میان رودان امروز حرکت کرده اند و یا با گذشتن مستقیم از این رود بطرف بخشهای شمالی تر (جنوب  ایران) رفتند و از آنجا اندک اندک  آسیا را مسکونی نمودند.

برخی از بازماندگان این انسانها چندین و چند نسل بعدتر یعنی زمانیکه در منطقه جبل الفایا دوباره باران به اندازه کافی میباریده احتمالا دوباره به آنجا باز گشته اند.