مصرف انرژی بسیار زیاد، گران از آب درآمدن تولیدات و ضربه بزرگ به محیط زیست. سازمان جهانی محیط زیست WWF, World Wide Fund For Nature در برابر پدیده دستگاههای آب شور شیرین کنی اعلام خطر کرد.
ده هزار دستگاه آب شور شیرین کنی در سراسر جهان در حال کار هستند که در 150 کشور جهان روزانه بیش از پنجاه میلیارد لیتر آب شیرین تولید میکنند. این مقدار آب کافیست تا نیمی از جمعیت اروپا را از نظر آب آشامیدنی و مصرف روزانه آب پوشش داد اما چنانچه مارتین گیگر Martin Geiger متخصص امور مربوط به آب آشامیدنی و سخنگوی WWF در مصاحبه ای اعلام کرد، چشمان بسیاری بر روی خطرات بزرگ جانبی دستگاههای آب شور شیرین کنی بطور آگاهانه یا نا آگاهانه همچنان بسته مانده است.
برآورد میشود که تا سال 2015 تعداد این دستگاهها در سطح جهان تا دو برابر افزایش یابد. در حال حاضر کشورهای عربستان، استرالیا و اسپانیا در زمینه نصب و بهره برداری از این دستگاهها از دیگران پیشی گرفته اند و بسیار فعال هستند. کشور چین نیز در نظر دارد تا سال 2020 تعداد دستگاههای آب شور شیرین کنی خود را تا سه برابر میزان فعلی افزایش دهد.
گیگر اخطار داد که با وجود این دستگاهها مسایل تازه ای در سطح جهانی مطرح میشوند. این دستگاهها انرژی زیادی مصرف میکنند بطوریکه در کنار هر دستگاه آب شور شیرین کنی نیاز به ایجاد یک نیروگاه جهت تامین انرژی مورد مصرف آن میباشد.
آلاینده های حاصل از این نیروگاهها خود مبدل به معضلی بزرگ برای محیط زیست میگردند و کرانه های دریاها و آب خود دریاها از این آلودگی بر کنار نخواهند ماند.
گیگر همانند بسیاری دیگر از خبرگان محیط زیست و امور آب، معتقد است بایستی کوشش نمود تا مصرف آب بهینه گردد و فرهنگ مصرف بهینه آب را بایست در میان مردم رواج داد و در کنار آن نیز بایستی که سیستمهای کهنه آب رسانی را به روز و نو نمود و همچنین دستگاههای تصفیه فاضلاب را گسترش و پوشش داد.
در حال حاضر سه گونه موثر دستگاه جهت شیرین کردن آب دریا عرضه میشود یا بزودی عرضه خواهد شد.
دستگاه نوع نخست همان دستگاههای مورد استفاده در بسیاری از کشورهای جهان منجمله کشورهای کرانه های جنوبی خلیج پارس میباشد. این دستگاهها توسط گرم کردن و بخار نمودن آب عمل میکنند که در آن بخار تولید شده را دوباره سرد کرده و آب را تقطیر میکنند. نمک باقی مانده در این دستگاهها را بایستی مرتب زدود و دستگاهها را پاک نمود. این نمک را یا دوباره به دریا میریزند که خود تعادل طبیعت را در دریا بهم میزند و یا در زیر خاک پنهان میکنند. مصرف انرژی در این نوع دستگاهها بسیار زیاد میباشد و بخاطر همین نیز آب شیرین تولید شده بسیار گران تمام میشود.
دستگاه نوع دوم مراحل تکمیل خود را طی کرده و در حال آزمایش شدن است. در این گونه دستگاه آب دریا را با فشار زیاد از پوسته ای عبور میدهند. ساختار پوسته بصورتی است که ملکولهای آب میتوانند از آن عبور کنند ولی ملکولهای نمک در پشت آن باقی میمانند. این شیوه هم ارازنتر و راحتتر از روش نخست میباشد و هم به انرژی کمتری نیاز دارد.
دستگاه نوع سوم مراحل واپسین تکمیل خود را طی میکند و هنوز آزمایش قطعی نشده است اما عملکردش به این صورت میباشد که در آن از خاصیت و میل شدید آب به شور شدن استفاده میگردد. در این دستگاه آب دریا را که شور است به سوی محلول بسیار شورتری که توسط نمک بخصوصی اشباع گردیده است هدایت میکنند. بمحض رسیدن آب دریا به این محلول، آب دریا خود را از نمک محلول در خود جدا میسازد تا بتواند با نمک دیگر مخلوط گردد. پس از این عمل آب تازه بصورت مصنوعی شور شده را به دستگاهی منتقل میکنند و حرارت میدهند. ساختار شیمیایی نمک جدید بصورتیست که بمحض در تماس قرار گرفتن با میزان کمی از انرژی گرمایی، خود نمک بخار گشته و از آب جدا میگردد. چیزی که باقی میماند آب شیرین است.
قدر مسلم تمامی این دستگاهها و شیوه های گوناگون تقطیر آب، مشکلات کمبود آب جهان را که جمعیتش پیوسته در حال افزایش و متمرکز شدن در شهرهاست، حل نخواهند کرد و در کنار آن مسائل تامین انرژی برای شیرین کردن آب و زدودن نمک جدا شده از آب را نیز مضاعفا به پیش میکشند، هر چند هم که روشهای نوین تولید آب شیرین، مصرف انرژی را تا حد یکسوم کاهش میدهند.
علاوه بر آن این یک راه حل مورد استفاده برای همه جا نخواهد بود و بازهم نقاط دور از سواحل دریا مشکلات کمبود آب شیرین را خواهند داشت و قیمت آب شیرین تولید شده در کناره های دریاها هم هنوز بسیار بالا خواهد بود.
به تازگی در کنفرانس بین المللی که با حضور متخصصان امور آب و آبفا و مهندسین کشورهای مختلف جهان انجام گرفت، این پرسش مطرح گردید که برای روستای کوچکی در سودان که در آن برق وجود ندارد، حاضرین در کنفرانس چه نوع دستگاه آب شیرین کنی و یا راه تامین آب مورد نیاز اهالی را پیشنهاد میکنند؟ پاسخ نخبگان و مهندسین حاضر سکوت سنگینی بیش نبود.
No comments:
Post a Comment