کهن ترین شهرهای آلمان – بخش چهارم

 

ماینتس Mainz

شهری با 220 هزار نفر باشنده واقع در ایالت راین لاند فالس آلمان درجایی که رودخانه ماینس (بزرگترین رودخانه در سمت راست رود راین که به راین می ریزد) به رودخانه راین متصل می شود، قرار دارد. این شهر بزرگترین شهر این استان و از سال 1950 مرکز آن می باشد. در این شهر که اکنون بیشتر به خاطر کارناوالش شناخته می شود، یافته های باستان شناسی از سال 1921  در این منطقه که مربوط به بقایای انسانهای شکارچی در آخرین عصر یخبندان یعنی 20000 تا 25000 سال پیش است، پیدا شدند. 

سلت ها به احتمال زیاد از نیمه دوم هزاره نخست پیش از میلاد تا زمان آمدن رومیان در اینجا سکونت گاه داشتند.

پس از جنگ‌های گالیک (52 پیش از میلاد)، که در آن سرزمین گال (فرانسه) توسط رومیان فتح شد، نیروهای رومی وارد منطقه‌ای شدند که امروزه به نام ماینتس شناخته می‌شود.

داده های باستان شناسی نمایان می سازند که اینجا در حدود سال 13 یا 12 پیش از میلاد اردوگاه نظامی سرزمین موگون  ) = Lager vom Mogons Land Castrum Mogontiacum ( توسط  دروسوس Drusus  سردار و سیاستمدار رومی تاسیس شد. موگون نیز نام یکی از خدایان سلتی  بود که نزد ایشان برابر با خدای آپولو در نزد رومیان و یونانی ها شمرده می شد. 

آرامگاه یادبود دروسوس در شهر ماینتس. این بنا آرامگاه اصلی دروسوس نمی باشد و تنها بنایی به یاد بنیانگزار شهر می باشد

  دروسوس از اینجا به سمت  بوزن  Bozen در منطقه تیرول واقع در شمال ایتالیا جاده ای احداث نمود که بنام خود او پونس دروسی  Pons_Drusi  نامیده می شد. از مسیر دقیق این راه اطلاعی در دست نیست.

از سده ششم میلادی با تغییراتی که در زبان رخ داد این منطقه را ماگونیتا  Maguntia  و از سده  دوازدهم ماینسا  maiansa می نامیدند. از سال 1320 نام ماینتس Meintz، سال 1322 مائنتسه Maentze و از سال 1342 نام ماینتسه Meintze برای این شهر گزارش شده اند که همگی ریشه در نام خدای سلتی موگون دارند. نام کنونی این شهر نیز بر همین مبنا و تکامل دیالکتیکی واژه موگون می باشد.

باشندگان شهر ماینتس از سده سوم میلادی به مسیحیت گرویدند ولی نام شهر همچنان بر مبنای نام خدای سلتی باقی ماند.

کلیسای جامع شهر ماینتس

بازمانده دژی مشرف بر راین با تاکستانهای پیرامونش و دژ فالس گرافن شتاین بر روی جزیره فالکن شتاین رودخانه راین که ثبت جهانی یونسکو رسیده است

 

ایستگاه های تلویزیونی بزرگی چون کانال دوم تلویزیون آلمان Zweite Deutsche Fernsehen (ZDF)   و  رادیو جنوب غرب   Südwestrundfunk (SWR)   مقر خویش را در شهر ماینتس دارند.

مرکز ایستگاه تلویزیونی کانال دوم آلمان در ماینتس

مرکز ایستگاه رادیو تلویزیون جنوب غرب آلمان در ماینتس

 

کلن  Köln

کلن با حدود 1.1 میلیون نفر جمعیت، چهارمین شهر پرجمعیت آلمان است. در میان شهرهایی که رومیها در کرانه های رود راین بنا کردند، کلن بزرگ شهر بود و تا به امروز هم بزرگ شهر باقی مانده است.  

برای بیش از چهار سده، کلن نقش بسیار مهمی در مرز راین امپراتوری روم داشت. در اینجا جاده‌های اصلی ایالتی از جنوب، غرب و شمال به هم نزدیک می‌شدند که در امتداد آنها مردم، اخبار و کالاهای تجاری از سراسر جهان آن روزگار امپراتوری روم به مرکز استان ها و نواحی پائینی و فرار راینی سرزمینهای ژرمن می‌رسیدند.

پیش از آنکه رومیها به اینجا وارد شده و شهر بنا کنند قوم آلمانی اوبیر Ubier در آنجا سکونت گاه هایی داشت. درست تر بگوییم، قوم اوبیر در کرانه چپ رودخانه راین از شهر کرفلد امروز تا جنوب شهر بن امروز بگونه پراکنده زندگی می کرد. شهر کلن هم در میان همین منطقه قرار دارد.

مارکوس ویسپانیوس آگریپا سردار رومی که فرماندار ایالت گال (بخش بزرگی از فرانسه و بلژیک امروزی) و شخص مورد اطمینان اوکتاویان امپراتور روم بود بدنبال سرکوب و تعقیب شورشیان گل در سال 20 پیش از میلاد به ناحیه کلن امروزی رسید و در سال 19 پیش از میلاد آنجا اردوگاهی نظامی بر پا کرد.

اوکتاویان بعدها در رم لقب افتخاری والامقام   Augustus = der Erhabene  را دریافت کرد.  نوه آگوستوس که اگریپینا نام داشت با گرمانیکوس سردار رومی ازدواج کرد و از این دو شش فرزند بوجود آمدند. یکی از این شش فرزند دختری بود هم نام مادرش که از او با نام اگریپینای جوانتر یاد می شود. او در سال 15 میلادی در شهر کلن بدنیا آمد و بعدها نخستین ملکه شهر کلن شد. گرمانیکوس پدر اگریپینای جوان در پی ماموریتی که در شرق به او محول کردند تا به ارمنستان پیش رفت و در ارمنستان خود را شاه نامید ولی بعدها بطرز مشکوکی درگذشت. اشاره به این نامها و این موضوعات از این نظر اینجا جالب است زیرا مکانهایی در شهر کلن بنام آگوستوس و بنام اگریپا و اگریپینا نامگذاری شدند که تا به امروز نیز باقی مانده اند. 

تندیسی از اگریپینای جوان بر روی دیوار ساختمان مرکزی شهرداری شهر کلن که در سال 1135 یعنی 1100 سال پس از اگریپینای جوان ساخته شد

اگریپینای جوان با کلاودیوس امپراتور روم ازدواج کرد و بعدها او را کشت تا با پسرش نرو ازدواج نماید اما پیش از آن کلاودیوس را واداشت تا زادگاهش (شهر کلن) را رسما شهر بخواند.

در سال 49 میلادی یعنی زمانیکه اگریپینای جوان 34 ساله بود، از سوی رم به شهر کلن رسما سمت و مقام شهر دادند و این شهر به نام  Colonia Claudia Ara Agrippinensium (CCAA)  که به معنی "شهر تحت قوانین روم و شهر آگریپین، تحت فرمان امپراتور کلادیوس" را دادند.  نام امروزی شهر کلن (مستعمره) از همین ریشه گرفته شده است. آن زمان شهر کلن حدود 40 هزار باشنده داشت که عمدتا از مردمان قبیله اوبیر که اجرای قوانین رومی را پذیرفته بودند، تشکیل شده بود.

باری با اهدای لقب شهر (مستعمره) به این پایگاه نظامی در سال 49 میلادی راههای پیشرفت سیاسی و اقتصادی برای کلن فراهم شدند و این شهر مدارج ترقی را بسرعت پیمود. از این پس باشندگان شهر کلن بعنوان شهروندان رسمی امپراتوری روم شناخته می شدند. همانطور که پیشتر هم نوشتم  کلن بمدت بیش از 4 سده  بزرگترین و مهمترین شهر ساخته شده توسط رومیها در سرزمین ژرمنها بود و پس از آنهم مهم باقی ماند.

مساحت شهر کلن در آن زمان بافت قدیمی شهر کلن امروز را تشکیل می داد و دو خیابان اصلی آن زمان شهر کلن امروزه خیابانهای اصلی مرکز خرید شهر کلن بنامهای شیلدرگاسه Schildergasse و هوهه اشتراسه  Höhestraße  هستند که درست همان خیابانهای اصلی شهر کلن در 2000 سال پیش بودند.

شهر رومی کلن با تمام تجملاتی که رم ارائه می کرد دل و چشم را فریب می داد. یک آمفی تئاتر و یک سیستم آبرسانی پیشرفته، راین به عنوان مهم ترین جاده اصلی، تجارت پر جنب و جوش با تضمین، همه اینها کلن را تشکیل می داد. همچنین به دلیل مصنوعات شیشه ای و سرامیکی خود که به عنوان کالاهای صادراتی فروخته می شدند کلن شهرت داشت. اما دوران اوج کلن رو به پایان بود. حدود سال 300 مرز راین بارها توسط فرانک ها تسخیر شد و بازرگانی دشوارتر گردید. حتی قلعه هایی که با عجله ساخته شده  بودند هم دیگر کمکی نمی کردند. در سال 355، کلنیا برای اولین بار برای مدت کوتاهی توسط بربرها (رومیها نیز همانند یونانیها همه اقوام غیر خود را بربر می خواندند) فتح شد و صد سال پس از آن سرانجام حکومت رومیان به پایان رسید  .

موزه کلن، یکی از بزرگ‌ترین موزه‌های آلمان، مجموعه‌ای باشکوه از مصنوعات رومی باستان را در خود جای داده است

 

در محراب معبد شهرپناهگاهی وجود داشت که در آن آیین های رومی انجام می شدند. سوئتونیوس مورخ رومی گزارش می‌کند که در میان اشیای این معبد شمشیر سزار نیز وجود داشت، میراثی کاملاً افسانه‌ای.

در آغاز تنها دو منطقه در این شهر وجود داشتند. یکی جائی که در آن مردم عادی بهمراه لژیونرها مستقر بودند و دومی محله ای برای بندر و بارویی در جنوب شهر با یک نیروی دریایی مهم که امروزه از آن با نام آلته بورگ Alteburg یا دژ کهن یاد می شود. در این محل اکنون ساختمان های بخش هنرهای زیبای دانشگاه پلی تکنیک شهر کلن در کنار یک پارک قرار دارند.