بسیاری از آثار باستانی گرانبهای لبنان توسط فروشندگان مرموزی به حراج گذاشته میشوند و این آثار بجای روان شدن به موزه ها سر از مجموعه های شخصی و خصوصی در میآورند.
گزارشها حاکی از آنند که از سه دهه پیش تا کنون اشخاص زیادی در لبنان توسط حفاریهای غیرمجاز متعدد و بیرون کشیدن اشیایی مانند بازوبند، گوشواره طلائی، چراغ پیه سوز باستانی، مجسمه ها، ظروف گوناگون و غیره امرار معاش میکنند.
یکی از این افراد که برای شناخته نشدن با نام مستعار ابونجف با خبرنگار تلویزیون مصاحبه میکرد، میگوید که زندگی خود و همسر و شش فرزندش را با فروش اشیایی که تا بیش از دوهزار سال قدمت داشته اند، تامین میکند.
بیشتر یافته های او را نه در موزه ها بلکه نزد بازرگانان عتیقه جات و دلالان بین المللی میتوان یافت.
در بعلبک شهری در شرق لبنان میتوان کاوشگران غیرمجاز را در میان معابد و نیایشگاههای رومی مشاهده کرد که پیوسته در حال بیرون کشیدن آثار باستانی لبنان از دل خاک و فروش آنها به علاقه مندان هستند.
به این طریق میتوان مجسمه ها، ظروف گوناگون وحتی موزائیک را بوفور در خانه ثروتمندان و از همه بیشتر در خانه سیاستمداران لبنانی مشاهده کرد.
در فوریه همین سال پلیس بعلبک موفق به کشف و ضبط تابوت یک کودک رومی در خانه یکی از متشخصین گشت.
نظیر چنین عملیاتی از سوی پلیس بندرت در لبنان اتفاق می افتد و حتی پس از اتفاق افتادن میتوان با پرداخت وجه مناسبی دوباره جنس توقیف شده را بازگرداند.
یک استاد باستان شناسی با حسرت میگوید سرتاسر لبنان یک محوطه باستانی است که در هر گوشه و کنارش میتوان آثار فراوانی را از گذشتگان این کشور پیدا کرد. از دوره فنیقیها، ایرانیان، رومیها، بیزانس گرفته تا زمان جنگهای صلیبی چیزهای زیادی بجای مانده اند.
میان سالهای 1975 تا 1990 که لبنان درگیر جنگهای داخلی خود بود، برای غارتگران این آثار فرصت بسیار مناسبی پیش آمد تا گنجینه های هنری و باستانی فراوانی را به یغما برند.
رعنا انداری سرپرست آثار باستانی یافته شده در مرکز آثار عتیقه لبنان میگوید : پلیس هر سال دستکم از سی تا چهل مورد غارت بزرگ آثار باستانی جلوگیری میکند، اما اینکه در فرودگاهها و یا مرزها و خارج از شهرها چه اتفاقاتی می افتند نیز بر همگان روشن است و با شرایط موجود غیرقابل پیشگیری میباشد.
حتی اگر دزد آثار باستانی دستگیر شود، نباید ترس چندانی بدل خود راه دهد، زیرا با پرداخت وجه نسبتا ناچیزی و توقیف آثار، دوباره آزاد میشود. با پرداخت وجه مناسب (؟!) به طرف مناسب (؟!) حتی میتوان آثار توقیف شده را باز پس گرفت.
انداری میگوید برای مقایسه کافیست که به وضع قاچاقچیان اینگونه کالاها در کشورهای اردن و مصر نظری بیفکنید. در ایندو کشور قاچاقچی آثار باستانی در کنار جریمه مالی سنگین بایستی که روی بندی شدن (زندانی شدن) تا پانزده سال هم حساب کند.
همزمان با این کمبود، مشکل عمده دیگر لبنان رسیدگی نکردن به امور آثار باستانی غیرقابل حمل میباشد. گوردخمه خدای تندرستی فنیقی با نام اشمون که در جنوب لبنان قرار دارد توسط گیاهان خودرو و هرزه پوشیده شده که بنوبه خود به باقیمانده بناها نیز صدمه جدی وارد میسازند.
در سال 1981 تعداد هشتصد مجسمه و شیئی تزئینی از اینجا ربوده شدند و در بازارهای بین المللی بفروش رسیدند. با کوشش خستگی ناپذیر علاقه مندان به آثار باستانی لبنان، همه اینها بجز 50 عدد از آنها که در بازارهای بین المللی قابل خرید و فروش هستند، به موزه ملی لبنان بازگردانده شدند.
نامی ترین موزه لبنان (لبنان موزه های زیادی ندارد) یعنی موزه ملی لبنان، تعداد دوهزار شیئی را برای بازدید کنندگان در معرض نمایش قرار داده است و صدها هزار شیئی دیگر هنوز در زیرزمینها و انبارهای این موزه در حال خاک خوردن میباشند زیرا برای بنمایش گذاشتن آنها نه پولی وجود دارد، نه مکانی و نه پرسنل مجربی.
وزارت فرهنگ و میراث ملی لبنان تنها پانزده باستان شناس در استخدام خود دارد که از این تعداد سه نفرشان در موزه ملی کار میکنند.
موضوع دیگری که در کنار تمام این مشکلات، سردرگمی ها و کم اهمیتی ها شدیدا مسئله برانگیز شده است، انجام کارهای ساختمانی است.
هرروز منطقه جدیدی از لبنان مورد توجه ساختمان سازها قرار میگیرد که بدون توجه به نهفته های در دل خاک و حتی روی خاک لبنان، تمام هم و غم خود را تنها بر روی ساختن بنایی بلند، هتل و ساختن محلات جدید اعیان نشین و قابل فروش متمرکز میکنند. یکی از اساتید باستان شناسی میگوید با این وضعیت جدید ساخت و ساز، بایستی که دیگر کاوشهای باستان شناسی را بکلی فراموش کرد.
No comments:
Post a Comment