2300 سال پیش بهنگام سلطنت پتولمئوس نخست (بطلمیوس اول)، طرح بنای کتابخانه ای براساس الگوی آکادمی یونان در شهر اسکندریه مصر ریخته و در زمان پتولمئوس دوم ساختن بنایش را شروع کردند که بزودی مرکز تجمع دانشمندان زمان خویش و شهره آفاق گردید.
برای اینکه بهتر درک کنیم که این عمل در شرایط آن زمان چه معنائی داشته، بایستی کمی به گذشته برگردیم و خود را از چارچوب دسترسی داشتن آسان به گزارشات و اخبار علمی و معمولی از طریق روزنامه ها، کتابها و اینترنت به بیرون کشیم تا دریابیم که وجود چنین بنائی در دوهزار و سیصد سال پیش با آن امکاناتی که برای مشتاقان علم و دانش فراهم میکرده، چه اهمیتی میتوانسته داشته باشد. بهمین دلیل نیز بود که شهر اسکندریه که ساختنش را به اسکندر مقدونی نسبت میدهند، کعبه دانش پژوهان زمان خویش و محل ملاقات ایشان گردید که از گوشه و کنار دنیای متمدن آن روز بدانجا میشتافتند.
بهر رو، بنای این کتابخانه بهمراه فانوس دریائی نماد شهر اسکندریه گشتند. در رهگذر تاریخ از فانوس دریائی اثری نماند و در کتابخانه نیز هنگام حمله ژولیوس سزار به مصر، آتش افتاد و بخشی از آن از بین رفت. پس از ساختن دوباره قسمتهای خراب شده، کتابخانه به حیات خود دوباره ادامه داد تا در سده سوم میلادی دوباره توسط رومیان خراب گردد. پس از این خرابی، دگر بار آبادش کردند تا اینکه در زمان عمر و بفرمان او توسط سعدبن ابی وقاص (برخی میگویند عمرو عاص) برای همیشه نابود گردد.
اما این همیشه چندان هم همیشه نبود، زیرا در محلی که تنها چند صد متر با جای کتابخانه اصلی فاصله دارد، کتابخانه نوین اسکندریه را بنا نموده اند. این کتابخانه که بصورت برجی با قطر 160 متر میباشد، 18000 متر مربع زیربنا دارد که با سقفی شیشه ای که بصورت کج و مایل به دریای مدیترانه بسوی یونان میباشد، پوشیده شده است.
ارزش این کتابخانه برابر با 220 میلیون دلار است و هزینه ساخت آن توسط یونسکو، کشورهای اتحادیه اروپا، شیوخ اطراف خلیج فارس، حسنی مبارک و حتی صدام حسین تامین شده است.
موضوع جالب در این کتابخانه اینستکه در آنجا حتی یک کتاب هم وجود ندارد.
کتاب و نوشته به اندازه کافی در آنجا وجود دارد اما نه به صورت معمولی بلکه بگونه دیجیتال. چیزی حدود 10 میلیون کتاب.
بودن 10 میلیون جلد کتاب در کتابخانه چیز منحصر بفرد و خارق العاده ای نیست. کتابخانه ملی آلمان در برلین چیزی حدود بیست میلیون کتاب را در خود جای داده است و یا کتابخانه کنگره در واشنگتن حتی دارای سی میلیون کتاب میباشد، اما چیزی منحصر بفرد در کتابخانه اسکندریه وجود دارد که آنرا بسیار در خورتوجه میسازد.
نخست آنکه کتابهای این کتابخانه را میتوان از تمامی نقاط جهان مشاهده کرد و خواند. برای خواندن کتابی از کتابخانه ملی آلمان، خواننده باید حتما در آلمان باشد و شخصا به کتابخانه برود. تازه پس از قرض گرفتن کتاب و بعد از سرآمدن مدت عاریه بایستی کتاب را خوانده یا ناخوانده دوباره بازگرداند.
دوم در کتابخانه اسکندریه کتابهایی وجود دارند (البته به صورت دیجیتال) که اصل آنها را مدتهاست که تنها در موزه ها و از پشت شیشه ویترین میتوان مشاهده کرد وعلاقه مندان نمیتوانند آنها را حتی از فاصله کاملا نزدیک مشاهده کنند چه خواسته که ورق بزنند و بخوانند.
از دیگر مشخصات این کتابخانه هم چنین پیشبردن سیستم آموزشی در مصر و به روز کردن ممتد آن با موازین جهانی است. سیستم آموزشی مصر بنا به گزارشات رسمی یونسکو در حالت فاجعه آمیزی قرار دارد و ارتباطات اینترنتی در این کشور جزو ضعیف ترینها در حد جهانی است.
در مصر تنها پنجاه درصد از جوانان موفق به اخذ مدرک دیپلم میشوند. از وظایف این کتابخانه نیز یکی اینستکه کتابدارانش ضمیرآگاه جوانان را توسط دستگاههای جدید مولتی مدیا تشویق نمایند تا بیشتر بدنبال دانشهای گوناگون روند. این موضوع تنها برای جوانان صدق نمیکند بلکه تمامی دانشجویان، دانشمندان و دانشوران توسط امکانات نوین این کتابخانه قادر خواهند بود که با دنیای بیرون به آسانی رابطه برقرار کنند.
از دید مصریها این بمعنای ایجاد رابطه مستقیم دستکم میان مصر و یک میلیارد و سیصد میلیون مسلمان بر روی کره زمین است و میتواند مصر را در زمینه های تئوری مختلفی بصورت قطب آنها درآورد.
مطالب کتابهای این کتابخانه به اکثر زبانهای زنده و مهم جهان برگردانده شده و در دسترس خوانندگان قرار دارند.
آقای اسمائیل سراج الدین رئیس این کتابخانه میگوید که تمامی وجود این کتابخانه وابسته به مطالب دیجیتالی است که گردآوری شده است و کماکان نیز گردآوری میگردد. او معتقد است که این نخستین کتابخانه سده بیست و یکم است که توسط داشتن کتابهایی در زمینه های گوناگون با نیازها وامکانات بشر سده بیست ویکم نیز مطابقت دارد.
برای اینکه مردم از عادات سابق خویش که همانا داشتن و خواندن کتاب مثلا در سفر، کنار جوی آبی و یا حتی در رختخواب پیش از بخواب رفتن بدور نیفتند، میتوان که به سالن مخصوصی رفت و کتاب دیجیتالی را انتخاب کرد، با فشردن دکمه ای کتاب در برابر چشم شما ابتدا چاپ گردیده و مطابق میل و سلیقه خریدار در اندازه دلخواه صحافی میشود تا بتوان آنرا خرید.
No comments:
Post a Comment