فرانسه بدنبال دزرتک خویش است

بسیاری از ما شاید نام پروژه دزرتک را شنیده و با مقاصد و اهدافش آشنایی داشته باشیم.

تنها برای یادآوری مختصر مجددا مینویسم که این پروژه در زمینه گرفتن برق از پرتو خورشید توسط شبکه ای گسترده از صفحات خورشیدی که عمدتا در شمال آفریقا و بخشی از خاورمیانه و اسپانیا نصب خواهند شد، فعالیت خواهد کرد.

این پروژه با مشارکت دویچه بانک آلمان، زیمنس و RWE   و  Eon که شرکتهای خصوصی آلمانی در زمینه تامین برق می باشند، قرار است که تا چهل سال دیگر با سرمایه گذاری حدود چهار صد میلیار یورو تا پانزده درصد برق مورد نیاز اروپا را از طریق کابلهائی که از میان جنوب و شمال کشیده خواهند شد، تامین کنند.

ایده اولیه به این گونه بود:  اگر اروپا و خاورمیانه یا شمال آفریقا (EU-MENA) منابع انرژی تجدیدپذیر خود را با یکدیگر به اشتراک بگذارند، با انتقال سریع ئ بسیار اقتصادی انرژی، منطقه اتحادیه اروپا-MENA  در موقعیت بسیار بهتری در جهان قرار خواهد گرفت.  در خود منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا، انتظار می رود که مصرف انرژی و آب تا سال 2050 به شدت افزایش یابد. هم اکنون پژوهشگران در حال محاسبه میزان تقریبی برقی هستند که کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا در سال 2050 بدان نیاز دارند.

طراحان این پروژه بر این باورند که این پروژه بایستی همزمان برای مردم خاورمیانه و شمال آفریقا (MENA)  به معنای ایجاد شغل، کسب درآمد، نمک زدایی آب دریا با کربن صفر و زیرساخت های بهبود یافته باشد.

 ایستگاههای تولید برق در طرح ذززتک (در نقشه بالا با زرد نشان داده شده)

این پروژه هنوز در مراحل ابتدایی خود قرار دارد، هرچند که در اسپانیا ساخت و بهره وری بخش کوچکی از آن آغاز گردیده است.

این طرح عظیم هنوز بطور کامل شروع نشده و مراحل مختلف خود را طی نکرده، که رقیب پیدا کرد.

سبب پیدایش رقیب هم این می باشد که بهنگام مطرح گشتن طرح دزرتک در سال گذشته، بخاطر اینکه بیشتر اختیارات و ابتکارات را آلمانیها در در دست داشتند، این شبهه برای فرانسویها بوجود آمد که آلمانیها تمایل دارند کلیه انحصارات آنرا نزد خود نگاهداشته و حوزه نفوذ فرانسویها را در مراکش، الجزایر و یا تونس از دستشان خارج سازند (این نمایانگر اینست که کشورهای عضو اتحادیه اروپا هنوز به یکدیگر اعتماد ندارند).

بهمین دلیل نیز در کنفرانس کشورهای حوزه مدیترانه که هرساله انجام می گیرد و در بهار امسال نیز در قاهره برگزار شد، فرانسه طرحی نو مطرح کرد.

در این طرح کوشش بعمل آمده که شرکتهایی از ایتالیا، اسپانیا، مصر و همچنین از فرانسه شرکت سن گوبن سولار Saint-Gobain Solar را تشویق به شرکت در آن نماید. این پروژه ترانس گرین نام دارد.

اینکار فرانسویها بلافاصله برای آلمانیها نگرانی بوجود آورد و پای ایشان را دوباره به صحنه کشانیده و به نشان دادن واکنش واداشت. واکنشی که بجای برخورد خصمانه صورتی دوستانه و توام با نشان دادن علاقه و تمایل به همکاری داشت.

آلفونس بنزیگر سخنگوی کارخانه زیمنس می گوید طرح ترانس گرین فرانسه و دزرتک آلمان با هم رقابتی نداشته بلکه یکدیگر را تکمیل می کنند.

کنسرن آلمانی متحد طبیعی ترانس گرین می باشد زیرا شرکتهای این کنسرن تکنولوژی انتقال انرژی در فواصل طولانی را در اختیار دارند.

سخنگوی پروژه دزرتک آقای الکساندر موهانتی حتی پا را فراتر نهاده و می گوید مدیران رده بالای ایندو پروژه با یکدیگر تماسهای نزدیک گرفته و اشکال گوناگون همکاری با یکدیگر را بررسی کرده اند. در طی این تماسها همچنین در اینمورد نیز گفتگو بعمل آمده که ترانس گرین کارهای خود را بیشتر بر روی انتقال انرژی متمرکز کند در حالیکه دزرتک نیز بیشتر هم خود را در راه فراهم آوردن مقدمات و ساخت وسایل تولید این انرژی بکار خواهد گرفت.

صرفنظر از مخارجی که صرف بنا نمودن زیرساختها باید بشوند و در پروژه دزرتک این مخارج سر به میلیاردها یورو میزند بتنهایی از عهده یک کنسرن بزرگ هم بر نمی آید، همکاریهای لجستیکی بین المللی برای پیشبرد ایندو پروژه اجتناب ناپذیر می باشند.

تا کنون هر دو طرح بطور کلی از مرحله نقشه گذر نکرده و بصورت عملی در نیامده اند.

طرح ترانس گرین فرانسه قرار است که تا سال 2012 نقشه های گذراندن خطهای برق فشار قوی از زیر دریا را بررسی عملی کرده و بر روی میز بگذارد.

در حال حاضر از این نوع خط تنها یکی وجود دارد و آن خط انتقال برق فشار قوی میان مراکش و اسپانیا در تنگه جبل الطارق است که با گذر از زیر دریا ظرفیت انتقال 1400 مگا وات برق (برابر با تولید یک کارخانه مدرن برق اتمی) را داراست.

چنین کابلی به تنهایی برای پروژه ای مانند دزرتک که قرار است تا سال 2050 پانزده درصد برق قاره اروپا را تامین کند، کفایت نمی کند.

در حاشیه این گفتگوها و چانه زدنها موهانتی سخنگوی دزرتک اعلام کرد که ما بعنوان کنسرنی عمل نخواهیم کرد که دستگاههای تبدیل پرتو خورشید به برق را بدون هیچگونه پشتوانه ای در صحاری شمال آفریقا بنشاند و در ضمن ما برای ساخت این دستگاهها در شمال آفریقا نیز پولی جمع نکرده و سرمایه گذاری هنگفت نخواهیم کرد.

دزرتک تنها بدنبال ایجاد شرایطی است که بر اثر آن بتواند برق تولید شده را به مشتریان اروپایی بفروشد.

پرسش عمده برای دزرتک این خواهد بود که چه کسی، در چه زمانی و به چه اندازه برق در اروپا لازم دارد؟

تنها زمانیکه این پرسشها بطور کامل و با بستن قرار دادهایی و دادن پشتوانه هایی پاسخ داده شدند، آنزمان دزرتک حاضر به ساختن دستگاهها و سرمایه گذاری کردن در پروژه می باشد.

موهانتی همچنین اضافه کرد اینکه دستگاههای لازم را چه شرکتی می سازد هم کاملا وابسته به نظر کنسرن دزرتک خواهد بود.

اینکه فرانسه کشورهای حوزه دریای مدیترانه را برای تشکیل و راه انداختن ترانس گرین می خواهد بدور خود جمع کند، دستکم از دیدگاه فرانسه منطقی بنظر میرسد. در گروه مخاطب فرانسه تنها کشورهای اتحادیه اروپا قرار ندارند بلکه کشورهایی از شمال آفریقا و خاورمیانه که قرار است ایندستگاهها در کشورشان نصب شوند، نیز وجود خواهند داشت.

با این روش زمینه ای فراهم خواهم گشت تا همگی این کشورها با شرایط نسبتا عادلانه و بصورتیکه نه سیخ بسوزد و نه کباب در این پروژه همکاری و شرکت نموده و از آن سود برند.

اما مشکل نادیده دیگری را نیز بایستی پیش از آن حل نمود.

پرسشی با اهمیت که در این میان باید پاسخی برای آن پیدا کرد اینستکه چگونه میتوان صفحات خورشیدی را در برابر ریزگرد حفظ کرد؟

با گسترش پیوسته سطح بیابانها و نابودی گیاهان در منطقه شمال آفریقا و خاورمیانه، پدیده بادها و گرد بادهای همراه با گرد و خاک ابعادی بسیار بزرگتر و گسترده تر از پیش به خود گرفته است.

این گرد و خاکها (که اخیرا نیز در صفحات باختری و میانی کشورمان بمدت چند روز بوضوح دیده شدند) با نشستن بر روی صفحات جذب پرتو خورشید، بازدهی آنان را برای مدتها بکلی کم می کنند و یا در شرایطی حتی بازدهی را به مرز صفر می رسانند و بایستی مرتبا از روی صفحات زدوده و پاک گردند.

با توجه به مساحتی که این صفحات بر روی آنها قرار دارند، و نیز با توجه به شکل صفحات که بعضا محدب هستند و گرد و غبار را در میان خود نگاه میدارند و همچنین اندازه این صفحات و احتمال آسیب دیدن و خراش خوردگی صفحات و سلولهای آنها بهنگام پاک کردن، این امر چندان آسان و بی دردسر و کم هزینه ای هم نخواهد بود.