کیفیت آبها

زمانی بود که به رودخانه های کره زمین رگهای آبی سیاره ما میگفتند.

امروزه در تمامی جهان مردمی که در کنار رودخانه ها زندگی میکنند دیگر نمیتوانند به رودخانه ها رگهای آبی کره زمین بگویند آنهم بواسطه آلوده گشتن رودخانه ها.

رودخانه ها و دریاچه های آب شیرین، مصارف آب نوشیدنی و کشاورزی انسانها و حیوانات را فراهم میآورند. گونه های جانوری و گیاهی فراوانی در اطراف این آبها میزیند اما انسان پیوسته این آبهای روان را می آلاید.

یک تیم از پژوهشگران بین المللی برای نخستین بار به تهیه نقشه ای پرداخت که در آن مناطقی که این گونه آبها توسط پسآبهای صنعتی و کشاورزی و همچنین بر اثر تجمع انسانها و حیوانات اهلی آلوده میشوند را نمایان میسازد.

در سال 2000 چهار پنجم انسانهایی که در کنار رودخانه ها زندگی میکردند با  آبهایی با کیفیت معمولی و طبیعی همجوار نبودند. کیفیت این آبها شدیدا  پایین آمده بود، اینرا پژوهشگرانی  مانند چارلز وروسمارتی  Charles Vorosmarty   از دانشگاه نیویورک  و پیتر مک اینتایر Peter McIntyre  از دانشگاه ویسکانسین بیان کردند.

بنا به محاسبات و پژوهشهایی که آنها انجام دادند یکی از بزرگترین علل نیز افزایش میزان جمعیت در اطراف این آبها و  نیز گسترش بیرویه و کوتاه مدت سطح اراضی کشاورزی میباشد.

بنا برگزارش تهیه شده توسط ایندو،  حوزه تمامی رودخانه های اروپا بجز کشورهای اسکاندیناوی و شمال روسیه آلوده هستند. بر روی نقشه تهیه شده توسط آنان مرکز اروپا را نیز لکه قرمزی بعلامت در خطر بودن شدید آبهای روان در آن پوشانده است.  از دیگر آبهای شیرین و روان مورد تهدید در جهان میتوان از میسی سی پی، رودخانه گنگ هند و یاگنتسه در چین نامبرد.

اندک رودخانه هایی هستند که از این مصیبت بدور مانده باشند و بیشتر آنها هم در منتهی الیه نیمکره شمالی جریان دارند، در سیبری، کانادا، آلاسکا و همچنین مناطقی که از سوی انسان بصورت انبوه مسکونی نگشته است مانند آمازون و شمال استرالیا.

جمعیت انسانهای ساکن اطراف این آبها هرچه کمتر باشد کیفیت آبها نیز بالاتر است. در اینگونه مکانها رودخانه ها این امکان را دارند تا بصورت طبیعی مواد آلاینده درون خویش را که نسبتا هم کم میباشند یا تبخیر کنند و یا در ته رودخانه ها و دریاچه ها ته نشینشان نمایند.

در حالیکه کشورهای ثروتمند مرتب پول به کانالهایی تزریق میکنند که به امر بهبود کیفیت آب میپردازند، کشورهای فقیرتر پیوسته از گسترش آلودگیهای آبی رنج بیشتری میکشند. کشورهای صنعتی و ثروتمند هم با جریان بگونه ریشه ای برخورد نمیکنند و بیشتر بدنبال زدودن و برطرف کردن علل نیستند بلکه عمدتا پس از ایجاد آلودگی به پاکسازی میپردازند.

وروسماتی و مک اینتایر پیشنهاد میکنند برای ارزانتر گشتن هزینه ها و پرثمرتر بودنشان، از ابتدای انجام طرحهای عمرانی و کشاورزی مسئله حفاظت آب و محیط زیست را بطور جدی در نظر گیرند.

برای تهیه این نقشه که آلودگی آبهای شیرین جهان ( چه بصورت روان و چه بصورت ساکن) را نشان میدهد، ایندو دانشمند سافت ور  برنامه کامپیوتر خود را توسط بیست و سه عامل عمده آلودگی آبها تغذیه نمودند. مثلا در نظر گرفتند که در کدام ناحیه انسان دست به ساختن سد زده است و یا پل و جاده کشیده است و یا اینکه درختها را قطع نموده تا به میزان اراضی کشاورزی بیفزاید. همچنین داده هایی در رابطه با گسترش صنایع و یا مزارع پرورش ماهی را به این برنامه اضافه نمودند. این سافت ور بخصوص تمامی این داده ها را جمع آوری کرده و طی یک محاسبه پیچیده و دقیق توانسته است که نقشه نقاط آلوده جهان را در دسترس قرار دهد.

این برنامه را میتوان با تغییر داده ها مرتب به روز نمود و یا اینکه توسط آن به محاسبه پرداخت که چه اقداماتی میتوانند باعث چه تغییرات مثبت و یا منفی در محیط زیست گردند.

ایندو پژوهشگر مدعی هستند که به کرسی نشاندن این طرز فکر پیشگیرانه مثبت و حافظ محیط زیست  و همچنین تغییر سیاستهای اجرایی در سطح جهان دهه ها بطول خواهد انجامید زیرا که کارگزاران و مجریان طرحها به مسائل تنها از منظر منافع و دید خودشان مینگرند.  تا آنزمان که درک این موضوع و پی بردن به میزان خطرات ناشی از آن در میان جوامع نهادینه نشده است در تمامی سطح کره زمین انسانها، حیوانات و گیاهان فراوانی در عذاب بسر برده و بعضا برخی گونه های گیاهی و جانوری نیز ناپدید خواهند شد.

نقشه آلودگی آبهای جهان. در جاهاییکه آبها بخاطر مصارف صنعتی و کشاورزی آلوده شده اند رنگهای قرمز و نارنجی و زرد بیشتری نشان داده میشوند.