ایرانیان و یونانیان – گفتار یک بخش شانزدهم

با تسخیر سرزمینهای بارور مسنی (پ1) و به بردگی کشیدن مسنی های بیچاره، اسپارت مبدل به نخستین دولت پلوپونزوس (پ2) گردید و طبقه حاکم اسپارت از نیمه دوم سده ششم پ.م. با عقد یک قرارداد سیاسی از یک موقعیت عالی بهره جسته و نفوذ خویش را گسترش داد. از سال 550 پ.م. دولت لاسدمونی ( پ3) در راءس اتحادیه پلوپونزی و در کنار اسپارت قرار گرفت.

اتحادیه ای که در آن به استثناء آرگوس تقریبا تمامی پلوپونز را در بر میگرفت. آرگوس با اسپارت دشمنی تلخی داشت که سبب آن ادعاهای هر دوی آنها بر سر تصاحب سرزمین بارور کینوریا بود که در دهه های بعد بر سر آن جنگ سختی میان هر دو در گرفت ( نبرد سپیا در 494 پ.م.).

تمامی دیگر دولتشهرهای سرزمینهای مرکزی یونان در برابر اسپارت و اتحادیه پلوپونزی که توسط اسپارت رهبری و هدایت میگردید، از درجه دوم اهمیت برخوردار بودند.

در میان دولتشهرهای یونانی که با دریا در رابطه بودند، آتن، کورینت و اژینا از دیگران با اهمیت تر بودند و در میان این سه دولتشهر نیز کورینت بواسطه موقعیت جغرافیائی خویش که قرار گرفتن در کنار راه باریکه خشکی که از میان دریا میگذشت در مقایسه با دو دولتشهر دیگر همچنین وضع بهتری را داشت. این دولتشهر همچنین دارای مستعمراتی در کناره دریای ایونی بود که به او وابستگی فراوانی داشتند.

مهمترین این مستعمرات جزیره ثروتمند کرکیرا [کورفو] (پ4)، شهرهای دیرراخیوم [دورازو] (پ5) و آپولونیا (پ6) بودند.

-------------------

پ 1- Messenien سرزمین باروری در جنوب غربی پلوپنزوس و باختر لاکونین. مرکز این منطقه در زمان باستان شهر مسنه بوده و این شهر بواسطه کشتزارهای غله و درختان میوه و زیتونش که در پای کوه ایتومه ( Ithome) با ارتفاع 800 متر قرار داشتند، مشهور بود.

مرکز امروزی مسنی، شهر کالاماتا با شصت هزار نفر جمعیت میباشد که به گاه باستان فرآی Pharai خوانده میشد. پس از تسخیر شدن مسنی توسط اسپارتیها، مسنی ها از هر فرصتی (مانند جنگهای پلوپنزوس) استفاده میکردند تا از اسپارت جدا گردند.

پ 2- Peloponnes و این مجمع الجزایر متعلق به شبه جزیره ای واقع در جنوب یونان است که بوسیله راه باریک کورینت به خاک اصلی یونان متصل گردیده و دارای دره های حاصلخیز و کوهستانهای مرتفع است.

به گاه باستان سرزمینهای آخیا و سیکون و کورینت در شمال، لاکونی در جنوب شرقی، مسنی در جنوب غربی، آرگوس در شمال شرقی و الیس در شمال غربی به آن تعلق داشتند. نامی ترین شهر آن اسپارت بود. واژه پلوپنز از پلوپس به معنای شبه جزیره به گویش یونان باستان میآید.

پ 3- لاسدمونی، باریکه حاصلخیزی در پای کوه همیشه از برف پوشیده تایگتوس. ظاهرا این نام را میتوان با لاکونی که سرزمینی بود که اسپارت در آن قرار داشت، در یک ردیف قرار داد.

پ4- کورفو جزیره ای به مساحت 641 کیلومتر مربع (هفت برابر کیش و کوچکتر از نیم قشم)، واقع در شمال غربی یونان وبا 593 کیلومتر مربع مساحت دومین جزیره بزرگ از هفت جزیره در دریای ایونی است. نخستین مهاجرین یونانی در سده هشتم پیش از میلاد به این جزیره آمده و در آنجا اقامت ساکن گشتند.

موقعیت استراتژیکی جزیره کورفو در دریای ایونی که در سر راه یونانیان بسوی غرب قرار داشت به این جزیره حالت ویژه ای داده بود. کورفو بسرعت تبدیل به قدرتی دریایی گشت که همپیمانی با او میتوانست وزنه قدرت را در یونان بسودی اینطرف یا آنطرف سنگینتر کند. از سده سوم پیش از میلاد قدرت کورفو رو بزوال گذاشت و در زمانیکه رومیها دست به جهانگشایی زده بودند، کورفو نخستین استان یونانی بود که بتصرف ایشان درآمد.

کورفو در جنگ مشترک یونانیان با ایرانیها بیطرف ماند و در آن شرکت نکرد.

پ5- (Durrazo) یا (Dyrrachium) بندر شهری که امروزه متعلق به کشور آلبانی میباشد و در این کشور با نام دورسی شناخته میگردد این شهر در سال 2006 جمعیتی برابر با 220000 نفر داشت.

این شهر نخستین بار در سال 627 پیش از میلاد توسط استعمارگران یونانی که از کورینت و کورفو میآمدند بنا گردید و از این نقطه بود که یونانیها پیشرویهای بیشتر خود را در غرب دریای آدریاتیک طراحی و پشتیبانی مینمودند.

پ6- آپولونیا ، در سال 588 پ.م. بعنوان مستعمره ای یونانی بنا نهاده شده و همانند بیست و نه شهردیگر یونانی که نیز همین نام را داشتند کنیه خویش را از آپولو خدای یونانی دام و رمه و گیاهان، پسر زئوس و برادر دوقلوی آرتمیس که از دید یونانیها حامی و نگهدار شهر و مزارع ایشان میبود، دریافت نموده بود.

جهت احترام گذاشتن به این خدایان و نیز برای اینکه این خدایان همچنین شهرهای خویش را فراموش ننمایند، در اینگونه شهرها معابدی برای خدای محافظ شهر بنا مینمودند که شکوه خاصی داشت و کاهنان این معابد که نمایندگان خدایان مزبور میبودند در میان مردم از احترام و نفوذ بخصوصی برخوردار میبودند و سالانه نیز طی مراسم و جشنهای خاصی هدایا و پیشکشهائی به حضور این خدایان تقدیم میشد که توسط کاهنان جمع آوری و نگهداری میگشت و این ایشان را مبدل به قطب اقتصادی در شهر نموده بود که در تصمیم گیریهای سیاسی، اجتماعی و روزمره دخالت مستقیم و موءثر میداشتند. آپولونیا بزودی به مرکز بازرگانی مهمی مبدل گردید که داد و ستد را میان سرزمین اصلی یونان و مناطق بالکان جنوب غربی آسان میکرد. این شهر حصاری داشت که سه متر پهنا و چهار هزار و پانصد متر درازا داشت.

45